BD-R disklaridan maksimal o‘qish / yozish tezligi

123
4-BOB. MULTIMEDIA
NAMOYISHI
Mavzu rejasi:
Tovushli fayllar formati va ularning haj mini kichraytirish. 
Videofayllar formati va videofayllarning hajmini kichraytirish. 
Multimedia turlari. 
4.1.
Tovushli fayllar formati va siqish
MIDI formati
. Barcha ovoz kartalari, yozish va ijro etish 
kanalidan tashqari, MIDI (Musical instruments digital interlace – 
Musiqa asboblari raqamli interfeysi) formatida ishlaydigan sintezator 
kanalini o‘z ichiga oladi. Sintezator qanday ishlashining ikkita asosiy 
prinsipi mavjud. Chastota sintezi (FM – frequency modulation) bir 
nechta sinusoidal signallarning generatorlarini o‘zaro modulyatsiya 
qilishga asoslangandir. Bunday sintezatorlar apparat sintezatorlarida 
qo‘llaniladigan tovushlarning faqat kichik bir qismini hosil qilib, juda 
past sifatda sintez qilishga qodir. Shuning uchun ko‘pincha faqat shu 
sintezatorlar bilan jihozlangan kartalar sof tovushli hisoblanadi va 
notalar bo‘yicha musiqa ijro eta olmaydi. 
Sintezatorning yana bir turi to‘lqin jadvali (WT – Wave Table) 
prinsipiga ko‘ra ishlaydi, bunda tovush namunalari bo‘lgan jadvallar 
sintezator xotirasida oldindan saqlanib, kerakli daqiqalarda ma’lum bir 
balandlikda va to‘g‘ri kombinatsiyalarda o‘ynaladigan raqamli shaklda 
(namunalar) yozilgan.
Ovozlarni takrorlash uchun WT-sintezatorga namuna (samples) 
lar saqlanadigan doimiy xotira (ROM) kerak, shuningdek, bir qator 
kartalarda operativ xotira ham mavjud bo‘lib, sintezatorning tembr 
palitrasini kengaytirib, qo‘shimcha namunalar to‘plamini yuklash 
mumkin.
FM va WT tovush kartasi(soundblaster) sintezatorlari notalarni 
ijro etish, tembrlarni o‘zgartirish, ovoz balandligi, panorama va 
boshqa ovoz parametrlarini boshqarish buyruqlarini o‘z ichiga olgan 
musiqa asboblarining MIDI interfeysi yordamida amaliy dasturlardan 
boshqariladi. Shunday qilib, MIDI fayli faqat sintezatorga buyruqni 

124
o‘z ichiga oladi, xuddi musiqiy partituraga o‘xshab, oldindan yozib 
olingan namuna(sample)lar ijro etilishi kerak. Turli xil sintezatorlarning 
standart ovozlari bir-biriga o‘xshash bo‘lishiga qaramay, ular hali ham 
turli xil tembrlar va tovush dinamikasiga ega, shuning uchun bitta ovoz 
kartasida ajoyib ovoz chiqaradigan MIDI musiqasi boshqasida uncha 
yangrab eshitilmasligi mumkin.
Turli kartochkalarning bir-biriga mos kelishini ta’minlash uchun 
dunyoga mashhur elektr musiqa asboblari ishlab chiqaruvchisi Roland 
firmasi maxsus General MIDI (GM) standartini ishlab chiqdi, u faqat 
128 ta musiqiy asbob bilan cheklangan, bu esa ba’zi musiqachilarning 
musiqiy g‘oyalarini ifoda etishi uchun yetarli emas deb hisoblashadi. 
Shuning uchun tez orada General Synth (GS) deb nomlangan yana bir 
standart chiqarildi, unda yana ko‘plab tembrlar o‘rnatildi. Shu bilan birga, 
u “eski” General MIDI bilan mos keladi, ya’ni GM sintezatori uchun 
yozilgan musiqa GSda to‘g‘ri qayta eshittiriladi va GS uchun yozilgan 
musiqa (ba’zi kamchiliklarga yo‘l qo‘yib) Gmda ham to‘g‘ri bajariladi.

Download 6,82 Mb.