Ovozni siqish formati MPEG-2 DAS (MPEG-2 Advanced Audio Coding – kengaytirilgan audio kodlash). 1998-yil boshida AT&T,
Sony, NEC va Dolby kompaniyalarining faol hissasi bilan Fraunhofer
institutida ishlab chiqilgan.
Ushbu format dastlab ishlab chiquvchilar tomonidan MP3 ning
vorisi sifatida joylashtirilgan, chunki u ikkinchisiga nisbatan bir qator
shubhasiz afzalliklarga ega edi. MP3-da bo‘lgani kabi, AAS algoritmi
psixoakustik kodlash modeliga asoslanadi, ya’ni siqish paytida audio
spektrning bir qismi o‘chiriladi. Shu bilan birga, AAC algoritmi
chiqish audio signalining sifatini yaxshilashga qaratilgan ko‘plab
o‘zgartirishlarni o‘z ichiga oladi.
MPEG-2
AAC
boshqa
transformatsiya
algoritmlari,
takomillashtirilgan shovqin ishlov beruvchilari va yangi filtrlar
bankidan foydalanadi. Maxsus muallifik huquqi himoya qilish – suv
belgilari (watermarks) deb ataladigan axborotga funktsiyalariga ega
bo‘lib, bu ma’lumotni AAC audio kompozitsiyaning tanasida saqlashga
imkon beradi va audio ma’lumotlarning yaxlitligini buzmasdan bu
ma’lumotlarni o‘chirib tashlash mumkin emas. Shu bilan birga, MPEG-
2 AAC yuqori ovoz sifati va audio kompozitsiyalar uchun juda yaxshi
siqish nisbatiga ega. Misol uchun, 96 kbps AAC audio kompozitsiyasi
MPEG Layer III 128 kbps oqimiga o‘xshash ovoz sifatini ta’minlaydi.
Ushbu algoritm asosida AAC formatining bir nechta turlari yaratilgan, bu
modifikatsiyalarning ba’zi parametrlari MP3 va VQFdan ustundir, lekin
ular bir-biriga mos kelmaydi, bu esa ulardan ommaviy foydalanishni
sezilarli darajada murakkablashtiradi.
Ogg Vorbis formati. Ushbu format 2000-yilda ishlab chiqilgan.
U yangi dasturiy ta’minoti yaratishda qo‘llash ushun ochiq va bepul
tarqatish tamoyiliga asoslangan. Ogg Vorbis signalini o‘zgartirish
algoritmi asosan taniqli MPEG, AAC, VQF ga o‘xshaydi, lekin
128
o‘zining unikal psixoakustik modelidan foydalanadi. Ushbu format
8 dan 512 kbps gacha bo‘lgan bit tezligida yuborish uchun ma’lumotlarni
siqish, shuningdek, o‘zgaruvchan bit tezligi (VBR) bilan kodlash
uchun mo‘ljallangan. MP3 kabi faylda ijrochining sharhlari va qo‘shiq
nomlarini, shuningdek, grafik ma’lumotlarni saqlashni ta’minlaydi
