va yadrodan iborat. Sitoplazma:
organoid, kiritmalar va gialoplazmadan; yadro:
yadrocha, hromatin, yadro shirasi va yadro qobig‘idan iborat. Yorug‘lik va
elektron mikroskop orqali olingan ma'lumotlarga
asoslanib, hujayralarning
quyidagi qismlari farqlanadi:
Sitoplazma
Yadro
Huj
ayr
a
qob
ig‘i
Organoidlar
Kiritmalar
Gialo-
plazma
Umumiy organoidlar
Xususiy organoidlar
Huj
ayra
yuz
asin
ing
max
sus
tuzil
mal
ari
1.
Mitoxondriya
2.
ELT
3.
Golji kompleksi
4.
Sentrosoma
5.
Lizosoma
1.
Tonofibrillalar
2.
Miofibrillalar
3.
Neyrofibrillalar
4.
Mikronaychalar
1.
Trofik
2.
Sekretor
3.
Eeskretor
4.
pigment
1.Yadro
qobig‘i
(kariolem
ma)
2.
Xromatin
3.
Yadrocha
4. Yadro
shirasi
Organoid hujayra sitoplazmasining tarkibiy qismidir. Hujayra organellari –
hujayraning doimiy tarkibiy qismi bo‘lib, ma'lum
tuzilishga ega va maxsus
vazifalarni bajaradi. Organoid umumiy organellarga va ba'zi hujayra va
to‘qimalarda uchraydigan xususiy organoidga bo‘linadi (masalan, tonofibrillalar,
neyrofibrillar).
Tuzilishiga qarab, membranali va membranasi bo‘lmagan hujayra
organellari farqlanadi.
Membranali hujayra organellariga mitoxondriya, endoplazmatik to‘r,
plastinkasimon kompleks (Goldji apparati), lizosoma va peroksisomalar kiradi.
Membranasiz hujayra organoidiga
ribosoma va polisoma, mikronaycha,
sentrosoma va kiprikcha, xivchin va fibrillyar tuzilmalar kiradi.
Membranali organoidlarning umumiy xususiyati bu ularning tuzilishida
elementar biologik membrana ishtirok etishidir. Ularning tarkibiy qismlari donador
endoplazmatik to‘rda sintezlanadi va Goldji kompleksida ixtisoslashadi.
Hujayra
plazmolemmasi va organoid membranalari bir-biri bilan doimiy a'loqada bo‘lib,
bir-birini to‘ldirib turadi.
