• Makrosporogenez.
  • Makrogametogenez.
  • 3-rasm. Gulli o‘simliklarda chang donachalari (1) va murtak xalgachasining (2) hosil bo‘lishi .
  • O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik-texnologiya instituti xusanova onarxon g‘aybullaevna




    Download 1,32 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet57/106
    Sana27.05.2024
    Hajmi1,32 Mb.
    #255327
    1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   106
    Bog'liq
    BIOLOGIYA

    Mikrogametogenez.
    Mikrospora (chang donachasi) hujayrasining yadrosi 
    mitoz yo‘li bilan bo‘linadi. Birinchi bo‘linishdan so‘ng yirikrok vegetativ va 
    maydaroq generativ yadrolar hosil bo‘ladi. 
    Ikkinchi marta mitoz bo‘linishda (chang naychasining ichida) generativ yadro 
    bo‘linib, ikkita urug‘lantiruvchi erkak jinsiy xujayra - gametalar paydo bo‘ladi. 
    Chang donachasidagi vegetativ yadro (hujayra) bo‘linmaydi. U generativ 
    hujayraning oziqlanishi va chang naychasi - nish o‘sishi uchun sarflanadi. 
    Makrosporogenez.
    Mikrogametogenez bilan bir vaqtda gulning tugunchasida 
    joylashgan yosh urug‘ kurtakning subepidermal to‘qimasi hujayralaridan arxespora 
    hosil bo‘ladi. Arxespora ko‘pincha bitta bo‘ladi. U o‘sib, makrospora (urg‘ochi 
    jinsiy hujayra) hosil qiluvchi ona hujayraga aylanadi. Arxespora meyoz bo‘linib 4 
    ta gaploid xromosomali makrospora hosil qiladi, ularning bittasi o‘sib, qolgan 
    uchtasi nobud bo‘ladi (hujayra oralariga so‘rilib ketadi). 
    Makrogametogenez.
    O‘sayotgan 
    makrospora 
    (murtak 
    xaltachasi) 
    hujayrasining yadrosi mitoz yo‘li bilan ketma-ket uch marta bo‘linib, 8 ta o‘xshash 
    yadrolarga ko‘payadi. Bunda hujayraning sitoplazmasi bo‘linmaydi, u yiriklashib, 
    murtak xaltachasi hosil bo‘ladi. O‘xshash yadrolarning 4 tasi murtak 
    xaltachasining xalaza qismiga, qolgan 4 tasi esa mikropile qismiga joylashib, ular 
    mustaqil hujayralarga aylanadi (3-rasm). 


    3-rasm. Gulli o‘simliklarda chang donachalari (1) va murtak xalgachasining 
    (2) hosil bo‘lishi

    Shunday qilib, murtak xaltachasining ikki tomonida 4 tadan urg‘ochi gameta 
    joylashgan ikkita qutb paydo bo‘ladi. So‘ngra har bir qutbdan bittadan hujayra 
    murtak xaltachasining markaziga tomon o‘tadi. Murtak xaltachasining mikropile 
    qismida qolgan 3 ta hujayra 
    tuxum apparati
    deyilib, ularning o‘rtadagi eng yirigi 
    tuxum hujayra
    , yon tomondagilari 
    yo‘ldosh hujayralar
    (sinergidlar) deb ataladi. 
    Murtak xaltachaning markazida joylashgan gaploid xromosomali 2 ta hujayra
     
    markaziy
    hujayralar
    deyiladi va ular ko‘pincha urug‘languncha bir-biri bilan 
    qo‘shilmaydi. Murtak xaltachasining xalaza qismida joylashgan 3 ta hujayra esa 
    antipodlar deyiladi. 
    Demak, murtak xaltachasi, ya'ni makrospora yadrosining ketma-ket 3 marta 
    mitoz bo‘linishi natijasida gaploid xromosomali bir xil 8 ta yadro hosil bo‘ladi, 
    ulardan faqat bittasi yetilib, tuxum hujayraga aylanadi. 

    Download 1,32 Mb.
    1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   106




    Download 1,32 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik-texnologiya instituti xusanova onarxon g‘aybullaevna

    Download 1,32 Mb.
    Pdf ko'rish