F
2
Ota gametalarii
Ona gametalart
AB
Ab
aB
ab
AB
sariq
silliq
AABB
sariq silliq
AABb
sariq silliq
AaBB
sariq silliq
AaBb
Ab
sariq silliq
AABb
sariq burish
AAbb
sariq silliq
AaBb
sariq burisg
Aabb
aB
sariq silliq
AaBB
sariq silliq
AaBb
yashil silliq
aaBB
yashil silliq
aaBb
ab
sariq silliq
AaBb
sariq bur
Aabb
yashil silliq
aaBb
yashil burish
aabb
Pennet katagidagi o‘xshash zigotalarni jamlasak.
U holda F
2
dagi genotipik va fenotipik sinflar
tubandagi ko‘rinishda bo’ladi:
1.AABB-1
2.AAB
b-
2
A_B_
- 9 ta doni sariq, tekkis bo’lgan o’simliklar
3.A
a
BB-2
4.A
a
B
b
-4
5.AA
bb
-1
6.A
abb
-2
A_
bb
- 3 ta doni sariq, burishgan bo’lgan o’simliklar
7.
aa
BB-1
8.
aa
B
b
-2
aa
B_
- 3 ta doni yashil, tekkis bo’lgan o’simliklar
9.
aabb-1
aabb
-
1 ta doni yashil, burishgan bo’lgan o’simliklar
Fenotipik sinflarni belgilashda qisqartirish uchun o‘xshash fenotipli gomozigota
va geterozigota formalarni
fenotipik radikallar
holida yozish mumkin. Masalan A-B-
fenotipik radikali ostida 4 xil genotip:
AABB, AAB
b
,A
a
BB, A
a
B
b
bo’ladi,
chunki
ularning fenotiplari o‘xshashdir.
Shunday qilib belgilarning toiiq irsiylanishida diduragaylarda 9 xil genotipik, 4
xil fenotipik sinf kuzatiladi.
B)
Diduragay chatishtirishda
Belgilarning oraliq irsiylanishi
Agar chatishtirish uchun olingan duragaylarning dominant belgilari to’liq emas, oraliq
holda irsiylansa, ularning ikkinchi avlodida genotipik va fenotipik sinflar o‘xshash
1:2:2:4:1:2:1:2:1 nisbatda bo’ladi. Buni biz g‘o‘zaning poyasi, barglari qizil (q),
tolasi
malla (m) bo’lgan o‘simlik bilan poyasi, barglari yashil (ya), tolasi oq (o) bo’lgan
xillarini chatishtirganda ko‘rishimiz mumkin.
Pennet kataklaridagi genotipik va fenotipik sinflar majmui tubandagicha bo’ladi:
Diduragaylar ikkinchi avlodining ayrim belgilari ya’ni poya va barg ranglari yoki
tola rangi bo‘yicha alohida-alohida tahlil qilsak, u holda poya,
bargi qizil rangdagi
o‘simliklar 4/16, poya, bargi oraliq holda bo’lgani 8/16, poyasi, barglari yashil formalar
4/16 ni tashkil etadi. Tolaning rangi ham shu singari xilma-xillik beradi. Diduragaylarning
4/16 malla, 8/16 nowotrang, 4/16 oq tolalidir. Binobarin har ikki belgi 1:2:1 nisbatda
xilma-xillikni hosil qiladi. Bu diduragaylarning ikkinchi avlodidagi
belgilarning xilma-
xilligi monoduragaylarning F
2
(1:2:1) kvadrati ekanligini shohidi bo’llarniz.
