• Resurslarning narxi.
  • Ishlab chiqarish texnologiyasi.
  • Narxning o’zgarishi bilan taklif etilayotgan tovar miqdorining to’g’ri




    Download 8,58 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet149/652
    Sana11.07.2024
    Hajmi8,58 Mb.
    #267370
    1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   652
    Bog'liq
    IQTISODIYOT NAZARIYASI

    Narxning o’zgarishi bilan taklif etilayotgan tovar miqdorining to’g’ri 
    bog’liqlikdagi o’zgarishi taklif qonuni deyiladi.
    Iste’molchi uchun narxning oshishi to’siq rolini o’ynasa, ishlab chiqaruvchi 
    uchun rag’batlantirish vazifasini bajaradi. 
    Narx darajasi va taklif miqdori o’rtasidagi to’g’ridan-to’g’ri bog’liqlikni 
    ko’rsatuvchi ma’lumotlarni grafikda ifodalab, 
    taklif egri chizig’ini
    tasvirlash mumkin 
    (7.3-chizma). 
    7.3-chizma
    Taklif egri chizig’i 
    R,so’m 

    700
    600 
    500
    400
    300 S 
    200 
    100 
    0
    10 20 30 40 50 60 Q, tonna 
    Bozorda taklif qilinadigan tovar hajmiga 
    narxdan tashqari bir qator omillar
    ham ta’sir qiladi. Bu omillarning asosiylari quyidagilar: 
    1) resurslarning narxi;
    2) ishlab chiqarish texnologiyasi; 
    3) soliq va subsidiyalar;
    4) boshqa tovarlarning narxi; 
    5) narx o’zgarishining kutilishi;
    6) bozordagi sotuvchilar soni. 


    146 
    Mazkur omillardan bir yoki bir nechtasining o’zgarishi taklif hajmining 
    o’zgarishini taqozo qiladi. 
    Taklifga ta’sir qiluvchi omillarni alohida-alohida qarab chiqamiz. 
    1.
    Resurslarning narxi.
    Ishlab chiqarish xarajatlari va taklif o’rtasida 
    mustahkam o’zaro bog’liqlik mavjud. Resurs narxlarining pasayishi ishlab chiqarish 
    xarajatlarini kamaytiradi va taklifni oshiradi. Aksincha, resurslarga narxning oshishi 
    ishlab chiqarish xarajatlarini oshiradi va taklifni qisqartiradi. Masalan, mineral 
    o’g’itlar narxining pasayishi bug’doy taklifini oshiradi, qurilish materiallari 
    narxlarining oshishi uy-joy va ishlab chiqarish binolari taklifini qisqartiradi. 
    2.
    Ishlab chiqarish texnologiyasi.
    Texnologiyalarning takomillashuvi mahsulot 
    ishlab chiqarish samaradorligini oshirish imkonini beradi. Resurslarning mavjud 
    narxida ishlab chiqarish xarajatlari kamayadi va taklif ko’payadi. Masalan, paxta 
    zararkunandalariga qarshi ancha samarali biologik usullarning yaratilishi paxta 
    tolasining miqdorini va sifatini, binobarin taklifini oshiradi. 
    3.

    Download 8,58 Mb.
    1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   652




    Download 8,58 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Narxning o’zgarishi bilan taklif etilayotgan tovar miqdorining to’g’ri

    Download 8,58 Mb.
    Pdf ko'rish