|
O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti
Pdf ko'rish
|
| bet | 152/652 | | Sana | 11.07.2024 | | Hajmi | 8,58 Mb. | | #267370 |
Bog'liq IQTISODIYOT NAZARIYASIT
b
= T
f
= N
m
= M
m
,
bu yerda: T
b
– talab, T
f
– taklif, N
m
– muvozanatlashgan narx, M
m
– tovarning
muvozanatli miqdori.
Muvozanatlashgan narxning mohiyatini tushunish uchun vaqt omili katta
ahamiyatga ega bo’ladi. Shu sababli bozordagi bir zumlik, qisqa davrli va uzoq davrli
muvozanat holatlarini farqlash zarur.
Bir zumlik muvozanat uchun taqdim qilinadigan tovarlarning o’zgarmas yoki
doimiy miqdori xos. Bu ishlab chiqarishning bozor vaziyatiga tez, birdaniga moslasha
olmasligi bilan bog’liq.
Qisqa davrli muvozanat vaqtinchalik amal qiluvchi omillardan foydalanish orqali
ishlab chiqarish va taklifni ko’paytirish imkoniyatini taqozo qiladi. Bunday
vaqtinchalik omillarga ish vaqtidan tashqari (masalan, dam olish va bayram kunlari)
ishlash, ish smenasini ko’paytirish kabi tadbirlar kiradi.
Uzoq davrli muvozanatni ta’minlash uzoq muddatli davrda amal qiluvchi
omillardan foydalanishni taqozo qiladi. Bunda ishlab chiqarishni qayta qurollantirish,
yangilash va qo’shimcha quvvatlarni vujudga keltirish bilan bog’liq investitsiyalar
haqida gap boradi. Bu davrda yangi korxonalarni qurish ham mumkin bo’ladi.
Iste’molchining tovar narxlarining o’zgarishiga sezgirlik darajasini aniqlashda
narx bo’yicha egiluvchanlik tushunchasidan foydalaniladi. Ayrim mahsulotlar
narxidagi uncha sezilarli bo’lmagan o’zgarishlar sotib olinadigan mahsulot miqdorida
katta o’zgarishlar bo’lishiga olib kelishi mumkin. Bunday mahsulotlarga talab
nisbatan egiluvchan deyiladi. Boshqa xil mahsulotlar narxidagi sezilarli o’zgarish
xarid miqdorida faqat katta bo’lmagan o’zgarishlarga olib kelishi mumkin.
Talab hajmiga ta’sir qiluvchi boshqa omillar o’zgarmay qolgan sharoitda
narxning bir foizga o’zgarishi talabning necha foizga o’zgarishini ifodalovchi
|
| |
