|
-chizma
Narxga ta’sir qiluvchi omillar
Pdf ko'rish
|
| bet | 190/652 | | Sana | 11.07.2024 | | Hajmi | 8,58 Mb. | | #267370 |
Bog'liq IQTISODIYOT NAZARIYASI9.3-chizma
Narxga ta’sir qiluvchi omillar
Boshqa omillar esa narxning ijtimoiy qiymat bilan ijtimoiy naflilik miqdori atrofida
goh birinchisining, goh ikkinchisining foydasiga tebranishiga sabab bo’ladi. Masalan,
talab va taklif nisbatini olaylik. Agar tovarlarning ayrim turiga talab taklifga nisbatan
baland bo’lsa, ijtimoiy qiymat o’zgarmagan holda narxning darajasi nisbatan yuqori
bo’ladi, yoki aksincha taklif talabga nisbatan ko’proq bo’lsa, ijtimoiy qiymat
o’zgarmagan holda narxning darajasi unga nisbatan past bo’ladi.
Hozirgi davrda iqtisodiyot nazariyasi bo’yicha ko’plab chop etilayotgan darslik va
o’quv qo’llanmalarda narx darajasiga ta’sir ko’rsatuvchi omillar qatorida pulning qadr-
qimmati e’tibordan chetda qolmoqda. Holbuki, pulning qadr-qimmatining o’zgarishi ham
narx darajasiga sezilarli ta’sir ko’rsatadi. Bu, ayniqsa, milliy valyutani chet el
valyutalariga ayirboshlash nisbatining o’zgarishi orqali yaqqolroq namoyon bo’ladi.
Masalan, 1 AQSH dollari 1300 so’mga teng bo’lgan chog’da 10 dollar turuvchi qandaydir
tovarning narxi 13000 so’m bo’ladi. Agar, so’mning qadri oshib, 1 dollar 1000 so’mga
tenglashsa, u holda shu tovarning narxi 10000 so’m bo’ladi.
Narx darajasiga boshqa omillarning ta’siriga alohida to’xtalmasa ham bo’ladi.
Chunki soliq miqdori qancha ko’p bo’lsa, narx darajasi shuncha yuqori bo’lishi
hammaga ayondir.
Narxning iqtisodiy mazmuni uning vazifalari ko’rib chiqilganda yanada yaqqol
namoyon bo’ladi. Narx quyidagi asosiy vazifalarni bajaradi:
Tovar ishlab chiqarishning
ijtimoiy zaruriy sarflari
(qiymat)
Raqobat
kurashlari
Talab va taklif nisbatlari
Turli xil
soliqlar
Davlatning iqtisodiy
siyosati
Tovar yoki xizmatning
nafliligi
NARX
Pulning
qadr-qimmati
|
| |
