464
9) Davlat nafaqalari va boshqa to’lovlar
Shu o’rinda ta’kidlash lozimki, daromad tarkibining yuqorida keltirilgan tasnifida
ma’lum chalkashliklar mavjud. Jumladan, qurolli kuchlar xizmatchilarining pul va
natural ko’rinishdagi ta’minotlarini alohida bandda berilishi mantiqqa ziddir, chunki
harbiy xizmatchilar ham o’z faoliyatlari natijalarini ish haqi yoki maosh ko’rinishida
oladilar. Shuningdek, 4 – 6 tartib raqamlari bo’yicha keltirilgan bandlar daromad turini
emas, balki faoliyat turini ko’rsatadi va h.k.
Aholi
pul daromadlari
ish haqi, tadbirkorlik faoliyatidan olinadigan daromad,
nafaqa, pensiya, stipendiya shaklidagi barcha pul tushumlarini, mulkdan foiz,
dividend, renta shaklda olinadigan daromadlarni, qimmatli qog’ozlar, ko’chmas mulk,
qishloq xo’jalik mahsulotlari, hunarmandchilik buyumlarini sotishdan va har xil
xizmatlar ko’rsatishidan kelib tushadigan daromadlarni o’z ichiga oladi.
Natural daromad
mehnat haqi hisobiga olinadigan va uy xo’jaliklarining o’z
iste’mollari uchun ishlab chiqargan mahsulotlaridan iborat bo’ladi.
Jamiyat a’zolari daromadlari darajasi ular turmush farovonligining muhim
ko’rsatkichi hisoblanib, shu bilan birga alohida shaxslarning dam olishi, bilim olishi,
sog’lig’ini saqlashi, eng zarur ehtiyojlarini qondirishi imkoniyatlarini belgilab beradi.
Aholi daromadlari darajasiga bevosita ta’sir ko’rsatuvchi omillar orasida ish haqidan
tashqari chakana narx dinamikasi, iste’mol bozorining tovarlar bilan to’yinganlik
darajasi kabilar muhim o’rin tutadi.
Aholi daromadlari darajasiga baho berish uchun nominal, ixtiyorida bo’lgan va real
daromad tushunchalaridan foydalaniladi.
