Absorbtsiya - yalpi ichki mahsulotning mazkur mamlakatdagi uy




Download 8,58 Mb.
Pdf ko'rish
bet535/652
Sana11.07.2024
Hajmi8,58 Mb.
#267370
1   ...   531   532   533   534   535   536   537   538   ...   652
Bog'liq
IQTISODIYOT NAZARIYASI

Absorbtsiya - yalpi ichki mahsulotning mazkur mamlakatdagi uy 
xo’jaliklari, korxonalar va davlatga realizatsiya qilinadigan qismi. 
Importga to’lovlar eksportdan olingan daromaddan ortiqcha bo’lsa, bu 
mamlakatning joriy operatsiyalar bo’yicha balansi taqchilligini bildiradi. Bu taqchillik 
chet el qarzlari yordamida, yoki aktivlarning bir qismini chet elliklarga sotish yo’li 
bilan moliyalashtiriladi va bu kapital harakati hisobida aks etadi. 
Eksportdan olinadigan daromad importga sarflardan ortiq bo’lsa joriy 
operatsiyalar hisobi ijobiy qoldiqqa ega bo’ladi. 
Kapital harakati hisobida aktivlar bilan amalga oshiriladigan barcha xalqaro 
bitimlar o’z ifodasini topadi. Bular chet elliklarga aktsiyalar, obligatsiyalar, ko’chmas 
mulk va h.k. sotishdan olinadigan daromadlar hamda chet eldan aktivlar sotib olish 
natijasida vujudga keladigan sarf xarajatlar. 
Kapital 
harakati 
balansi 
= Aktivlar 
sotishdan 
tushumlar 
_ CHetdan aktivlar sotib 
olishga sarflar 
Chet el aktivlarini sotish chet el valyutalari zaxiralarini ko’paytiradi, ularni sotib 
olish esa valyutalari zaxiralarini kamaytiradi. Kapital harakati hisobi ham taqchillikka 
va ijobiy qoldiqqa ega bo’ladi. 


520 
To’lov balansining taqchilligi Markaziy bank rasmiy zaxiralarini qisqartirish 
hisobiga moliyalashtirilishi mumkin. Rasmiy zaxiralarning asosiylari quyidagilar: 
-
chet el valyutalari; 
-
oltin; 
-
mamlakatning XVFdagi kredit ulushi; 
-
qarz olishning maxsus huquqi (SDR) va h.k. 
Balans taqchilligi rasmiy zaxiralar hisobiga moliyalashtirilganda ichki bozorda 
chet el valyutalari taklifi ortadi, milliy valyutalar taklifi esa nisbatan kamayadi va 
uning ayirboshlash kursi nisbatan o’sib milliy iqtisodiyotga inqirozli ta’sir ko’rsatadi. 
Aksincha, to’lov balansining aktiv qoldig’i Markaziy bank rasmiy valyuta 
ehtiyojlarining o’sishi bilan birga borganda ichki bozorda chet el valyutalari taklifini 
kamaytiradi, milliy valyuta taklifi esa nisbatan ortadi va uning ayirboshlash kursi 
pasayib, iqtisodiyotga rag’batlantiruvchi ta’sir ko’rsatadi. 
Markaziy bank tomonidan chet el valyutalarining bunday sotilishi va sotib 
olinishi 

Download 8,58 Mb.
1   ...   531   532   533   534   535   536   537   538   ...   652




Download 8,58 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Absorbtsiya - yalpi ichki mahsulotning mazkur mamlakatdagi uy

Download 8,58 Mb.
Pdf ko'rish