O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti kimyoviy va texnologiya kafedrasi

117 
Bu protsessda ishlatiladigan hamma katalizatorlar ham oz miqdordagi vodorod 
sulfid hamda boshqa kislotalar gazlari va chang ta’sirida tezda zaharlanib qoladi. 
SHuning uchun ham bu protsessga kiritilayotgan havo, avvalo, suv va soda 
eritmasi bilan yuvilib, so‘ng filtrlanadi. 
Ammiakning NO gacha oksidlanish jarayoni sxema asosida videoproektor 
yordamida talabalarga tushuntirladi (3-rasm) 
1 – sxema. Ammiakni oksidlash sxemasi: 
1 – aralashtirgich; 2 – kontakt apparati; 3 – issiqlik almashtirgich; 4 – bug‘ qozoni; 
5 – avtomatik ajratgich; 6 – platinali to‘r 
Nitrat kislota navlari.
 
Sanoatda DASTga ko‘ra nitrat kislotaning 4 xil navi 
ishlab chiqariladi, shulardan ikkitasi (A va B) suyuq nitrat kislotadir. A nitrat 
kislota tarkibidagi NNO
3
49% dan kam bo‘lmasligi va B nitrat kislota tarkibidagi 
NNO
3
57% dan kam bo‘lmasligi kerak. 
Kontsentrlangan nitrat kislota quyidagi talablarga javob berishi kerak: 
Kislotaning turi . . . . . . . . . . . . . . . . . . I nav II nav 
HNO
3
ning minimal miqdori, % . . . . . . 98 97 
Azot oksidlarining (N
2
O
4 
hisobida) 
maksimal miqdori, % . . . . . . . . . . . . . . . . . 0,3 0,4 
Qattiq qoldiqning maksimal miqdori,% 0,03 0,05 
H
2
SO
4
ning maksimal miqdori, % . . . . . . 0,8 0,12 
Rangi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . Rangsiz och sariq 
Talabalarni faollashtirish uchun ularga quyidagi savollarga javob berishlari 
so‘raladi: 
1.
Sanoatda azot (P)-oksidi olishning amaliy jiqatdan 
maqsadga muvofiq keladigan nechta usuli bor va ularni qisqa izohlang 

118 
2.
Suyultirilgan nitrat kislota qanday usulda ishlab 
chiqariladi? 
3.
Davlat standarti talablariga ko‘ra nitrat kislotaning 
qanday navlari ishlab chiqariladi? 

Download 2,44 Mb.