• Bu Q energiyaga yadro reaksiyasining energiyasi deyilib, u reaksiyaning boshlangich va
  • ADABIYOTLAR
    		•

    Yadro reaksiyalari. suniy radioaktivlik




    Download 389,37 Kb.
    bet84/86
    Sana22.12.2023
    Hajmi389,37 Kb.
    #126669
    1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   86
    Bog'liq
    O’zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi q-fayllar.org
    01 FOZILOV AKMALJONni YURIDIK PSIXOLOGIYA, Kondensatorning aperiodik chegaraviy aperiodik va tebranma zaryadsizlanishi, elektronika-va-sxemalar-fanini-raqamli-texnologiyalar-asosida-o-qitish-metodikasi, 1. Bolalar uchu-WPS Office, Google for Education, Xurramov Og’abek 3mahsulot sifati, avtomobil yollarini yol poyini qurish, Harakat xavfsizligini tashkil etish asoslari. Yo’l harakatining , Magistrlik Dissertatsiyasi SoataliyevR.R.., 1.STEAM.M.Abjalova, Slayd one, Hisoblash texnikasi rivojlanish tarixi va avlodlari fayllar org, Mavzu Iqtisodiyot nazariyasi faniga kirish-muhaz.org, Mavzu ilmiy uslub va uning xususiyatlari
    3.Yadro reaksiyalari. suniy radioaktivlik. Yadro reaksiyasi deb, ikki 

    zarracha yoki yadro yoki yadro va zarrachalar o`zaro tasirlanshishi natijasida 

    ular ichki holatlarining o`zgarishi yoki boshqa yadrolarga aylanishiga 

    aytiladi. 
    Agar a zarracha A yadro bilan to`qnashish reaksiyasi natijasida V yadro 

    va b zarracha hosil bo`lsa, u holda yadro reaksiyasi quyidagi ko`rinishda


    yoziladi: 


    b

    B

    a

    A
    +
    →

    +
    yoki




    B

    b

    a

    A
    )
    ,

    (
    (164) 


    1919 yldva E.Rezerford tomonidan 

    α
    –zarrachaning azot yadrosi 


    7
    N

    14

    bilan to`qnashuvi natijasida kislorod izotopining yadrosi


    8
    O

    17


    va proton
    1
    H

    1

    hosil bo`lgan birinchi yadro reaksiyasi amalga oshirilgan.


    1
    1

    17


    8
    4
    2

    14
    7



    H


    O

    He

    N
    +
    →

    +
    yoki


    17
    8

    14


    7
    )
    ,

    (

    O



    p

    N
    α
    (165) 

    Himiyaviy reaksiyalardagi kabi yadro reaksiyalarida ham malum 


    miqdorda energiya ajralib chiqishi yoki yutilishi mumkin. Bu Q energiyaga 

    yadro reaksiyasining energiyasi deyilib, u reaksiyaning boshlangich va 

    natijaviy juftlarining energiya farqiga teng bo`ladi: 
    [
    ]

    2


    )
    (
    )

    (

    c



    m

    m

    m

    m

    Q

    b

    B

    a

    A
    +
    −

    +
    =


    (166) 

    bunda m
    A


    ,m

    a
    ,m

    B
    ,m

    b
    lar reaksiyadan oldingi va keyingi zarrachalarining 


    massalari, c–yoruglik tezligi.
    Ko`pchilik yadro reaksiyalarining mahsulotlari ham radioaktiv bo`lib, ular 

    suniy radioaktiv izotoplar deyiladi. Suniy radioaktivlik hodisasini 1934 yilda


    atoqli fransuz fiziklari Irena va Fridrih Jolio–Kyurilar kashf qilishgan. Ular 
    13
    Al

    27


    yadrosini
    α
    –zarrachalarbilan bombardimon qilganda, yadrodan neytron

    0
    n


    1

    chiqib, fosforning


    15
    P

    30
    radioaktiv izotopi yadrosi hosil bo`lganligini 


    aniqlashdi, yani:
    1
    0

    30
    15


    4

    2
    27


    13


    n

    P

    He

    Al
    +
    →

    +
    yoki

    30
    15
    27

    13
    )


    ,

    (

    P



    n

    Al
    α
    (167) 

    Yadro reaksiyaning mahsuloti mahsuloti fosfor


    15
    P

    30


    radioaktiv izotop
    bo`lib, uning yarim emirilish davri T 
    1
    /

    2


    minutga teng. Bu izotop pozitron
    (
    +1

    e
    0


    ) ni chiqarib, kremeniining barqaror izotopi

    14
    Si


    30

    izotopiga aylanadi:


    0
    1

    30


    14
    30
    15


    e

    Si

    P
    +
    +

    →
    (168)


    Hozirgi vaqtda barcha mavjud bo`lgan himiyaviy elementlarning tabiatda
    bo`lmagan, mingga yaqin suniy radioaktiv izotoplari olingan.



    88


    ADABIYOTLAR: 

    1.Savelyev I.V. Umumiy fizika kursi, t. 1–3.–M, Nauka, 1989–1992. 

    2.Sivuxin D.V. Umumiy fizika. Mexanika.–T.,
    О‘qituvchi, 1981.
    3.Ahmadjonov O.I. Fizika kursi. 1–3 q.–T., 

    О‘qituvchi, 1988–1989.


    4.Safarov A.S. Umumiy fizika kursi. Elektromagnetizm va t

    о‘lqinlar.–T.,


    О‘qituvchi,1992. 
    5.Qosimov A., Safarov A. va boshq. Fizika kursi. 1q.–T.,

    О‘zbekiston,


    1994.

    6.Nazarov U.K. va boshq. Umumiy fizika kursi 1q. –T., 


    О‘zbekiston,
    1992.

    7.Zaynabiddinov S.Z., Teshaboyev A. Yarim


    о‘tgazgichlar fizikasi.–T.,
    О‘qituvchi,1999. 
    8.Bekjonov R.B., Axmadx

    о‘jayev. Atom fizikasi.–T., О‘qituvchi, 1985.


    9.

    Nu’monxо‘jayev A.S. Fizika kursi 1 k.–О‘qituvchi, 1992.


    10.Haydarova M.SH., Nazarov U.K. Fizikadan labaratoriya ishlariyu–T., 

    О‘qituvchi, 1988.


    11.Nanostrukturi mogut privesti k sozdaniyu novogo tipa pamyati 

    /Internet // Cdocum.–2003.


    12.Nanotexnologii tolkayut mir k revolyusii /Internet sayt Washington Pro 

    File. 01. 2004.


    13.Nanotexnlogiya i nanochipi /Internet. 

    File://c


    dokument and Setting 
    /Asus /Ra…/01.2004
    14.

    www.phys


    . ru.

    15.www. google. ru.


    16.http: // ru. Wikipedia. org/wiki/ Ustroystvo vidi i primeneniye lazerov. 

    17.http: // www. foresight. org/EOC/indek.html/ 





    89



    Download 389,37 Kb.
    1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   86




    Download 389,37 Kb.
    Bosh sahifa
    Aloqalar
        Bosh sahifa
    Dərs
    Mühazirə
    Qaydalar
    Referat
    Xülasə
    Yazı


    Yadro reaksiyalari. suniy radioaktivlik

    Download 389,37 Kb.