O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Download 2,17 Mb. Pdf ko'rish
bet	124/212
Sana	17.05.2024
Hajmi	2,17 Mb.
	#239950

1 ... 120 121 122 123 124 125 126 127 ... 212

Bog'liq
Marketing asoslari Darslik D H Xolmamatov S K Boyjigitov Samarqand

Qisqacha xulosalar
Chakana
savdo
-
tovarlarni
yetkazib
berishda
ishlab
chiqaruvchilardan iste’molchilarga bo’lgan tovar harakati jarayonidagi
xo’jalik aloqalarining so’nggi zanjiri bo’lib hisoblanadi. Chakana savdoda
moddiy resurslar muomala jarayonidan jamoa, yakka holdagi, shaxsiy
iste’mol sohasiga o’tadi, ya’ni iste’molchilarning mulki bo’lib qoladi. Bu
jarayon oldi-sotdi orqali amalga oshiriladi, chunki iste’molchilar o’zlariga
zarur tovarlarni o’zlarining pul daraomadlariga almashishadi.
Savdo obyektlari turg‘un va ko‘chma obyektlarga bo‘linadi:
turg‘un savdo shoxobchalari – davlat hokimiyati mahalliy organlari
tomonidan belgilangan joylarda doimiy asosda joylashgan savdo
obyektlari: do‘konlar, kioskalar, laryoklar, pavilonlar, dorixonalar, optika,
avtomobil yonilg‘isi quyish shoxobchalari;
ko‘chma savdo obyektlari – vaqtincha joylashgan va mavsumiy yoki
maqsadli xususiyatga ega bo‘lgan, shuningdek ish kuni tamom bo‘lgandan
keyin yig‘ishtirib olishni va obyekt ko‘chirilishini talab etish asosida
joylashtirilgan savdo obyektlari: lotoklar, peshtaxtalar, palatkalar,
avtodo‘konlar va hokazolar.
Tovar muomalasi jarayonida savdo faoliyatida bajariladigan barcha
xo’jalik-tijorat operasiyalari shartli ravishda ikki guruhga bo’linadi –
ulgurji savdo va chakana savdo. Dastlab tovarlarning ulgurji savdosi
amalga oshirilib, tovar muomalasining yakunlovchi bosqichi chakana
savdo bilan iste’molga aylanadi.
Tovar muomalasi jarayonida ulgurji savdo katta ahamiyatga ega
bo’lib, ishlab chiqarilgan tovarlarni eksportini amalga oshirish, iste’molni
amalga oshirilishigacha bo’lgan oraliqda tovarga egalik qilish, tovarlarni

192
jamlash, tovar zahirasini yaratish, saqlash, tashish, yetkazib berish,
buyurtma berish va buyurtmalar qabul qilish kabi operasiyalarni bajaradi.
Iste’mol tovarlari ulgurji savdosining zarurati shundaki, ishlab
chiqarilgan buyumlar bevosita shaxsiy iste’mol sohasiga kelib tushmaydi.
Chunki, ishlab chiqarish va iste’mol zamon hamda makon nuqtai
nazaridan bir-biridan farqlanadi.

Download 2,17 Mb.

1 ... 120 121 122 123 124 125 126 127 ... 212

Download 2,17 Mb.

Pdf ko'rish