O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Download 2,17 Mb. Pdf ko'rish
bet	164/212
Sana	17.05.2024
Hajmi	2,17 Mb.
	#239950

1 ... 160 161 162 163 164 165 166 167 ... 212

Bog'liq
Marketing asoslari Darslik D H Xolmamatov S K Boyjigitov Samarqand

16.3. Marketing byudjeti.
Marketing byudjeti rejalashtiriladigan daromadlar va harajatlar
asosida resurslarni taqsimlash va nazoratni amalga oshirishga doir to‘g‘ri
qarorlar qabul qilish maqsadida turli tovar va iste’molchilar guruhlari
(maqsadli bozorlar)ga nisbatan ishlab chiqiladi. Odatda, marketing
byudjetini tuzishda ikkita yondashuv qo‘llaniladi: birinchisi — «maqsadli
foyda asosida rejalashtirish» va ikkinchisi — «foydani optimallashtirish
asosida» deb nomlanadi.
Birinchi holda marketing byudjetini ishlab chiqish quyidagi ketma-
ketlikka ega:
bozor sig‘imining istiqbolini belgilash;
korxonaning bozor ulushi istiqbolini belgilash;
sotilishlar hajmini belgilash, narxlarni o‘rnatish;
sotilishlardan daromadlar;
doimiy va o‘zgaruvchan harajatlar, shu jumladan, marketing
harajatlari;
maqsadli foyda so‘mmasi;
yalpi foyda;
marketing harajatlari.
Yalpi foydadan o‘zgaruvchan va doimiy harajatlar, shuningdek,
maqsadli foydaning qiymati chegariladi. Shunday qilib, marketing
harajatlari belgilanadi. Shundan keyin marketing harajatlari marketing-
miksning alohida elementlari bo‘yicha detallashtiriladi.
Ikkinchi holda muayyan vaqt oralig‘ida, turli harajatlarga, marketing-
miksning bitta yoki bir nechta elementlariga nisbatan sotish hajmining
istiqbolli baholari aniqlanadi. Prognoz statistik, eksperimental va ekspertli
usullar asosida baholanadi. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatmoqdaki, sotish hajmi
marketing harajatlari ko‘payishi bilan o‘sib boradi. Biroq, marketing
harajatlarining past bo‘lishi sotish hajmining keskin o‘sishiga olib
kelmaydi, ushbu harajatlar ko‘payganda sotish samaradorligi ham o‘sib

254
boradi, lekin marketing harajatlarining muayyan qiymatlaridan keyin
kamayib boradi (bozor to‘yinadi).
Marketing byudjeti umumiy marketing harajatlari doirasida ishlab
chiqiladi. Marketing byudjetida butun marketing faoliyatini amalga
oshirish davomida qilingan harajatlar tarkibidan iborat bo‘lib, u quyidagi
harajatlardan iborat 16.2 – jadval.

16.2-jadval

Download 2,17 Mb.

1 ... 160 161 162 163 164 165 166 167 ... 212

Download 2,17 Mb.

Pdf ko'rish