“4P” formulasi ishlatiladi:  Product




Download 2,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/212
Sana17.05.2024
Hajmi2,17 Mb.
#239950
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   212
Bog'liq
Marketing asoslari Darslik D H Xolmamatov S K Boyjigitov Samarqand

“4P”
formulasi ishlatiladi: 
Product
(mahsulot, tovar) — 
Price
(narx) — 
Promotion
(siljitish) — 
Plase
(taqsimlash). Ba’zi hollarda unga 5 — “P”ni ham kiritadilar (
People
(iste’molchilar). Bunda oldingi tarkibiy bloklarga tegishli strategiyani 
amalga 
oshirishning 
sifat 
darajasini 
belgilaydigan 
personal 
muammolarning kompleksi nazarda tutiladi. Shunday qilib, marketing-
miksning marketing strategiyasini shakllantiruvchi 5 ta asosiy muammoli 
funksional bloklarini ajratib ko’rsatish mumkin
9

Mahsulot
. Iste’molga mo’ljallangan har qanday mahsulot dastavval 
iste’molchilar talabiga to’lato’kis javob berishi va muayyan ko’rsatkichlar 
bo’yicha boshqa ishlab chiqaruvchilar (raqobatchilar) mahsulotidan albatta 
ustun bo’lishi kerak. Bunda eng asosiy mezon bo’lib mahsulot sifati 
hisoblanadi. O’zining strategik faoliyati asosiga sifat omilini qo’yadigan 
firma kelajakda foyda olish uchun ko’proq imkoniyatlarga ega bo’ladi. 
Biroq marketolog iste’molchilarning umidiga mos tushadigan 
mahsulotning tashqi ko’rinishi (dizayn, o’rami) haqida unutmasligi kerak. 
Shu bilan birga tovarning hayotiy davri bosqichlarini xam hisobga olishi 
kerak. 
Narx
. Iste’molchilarning boyliklar tizimi o’zgaruvchandir. Shuning 
uchun narx va narxlashtarishni amalda boshqarish — yuqori professional 
yondashuvni talab qiladigan murakkab jarayondir. Ba’zi tadqiqotchilar 
hisoblaydilarki, qiymat bu ishlab chiqarish hajmiga nisbatan mahsulot 
9
Ибрагимов Р.Г. Маркетинг. Дарслик. – Т.: Шарқ, 2002. – 172


29 
sifatidir. Hozir ham ko’pgina korxonalarda narx bo’yicha qarorlar faqat 
moliyaviy yondashuv doirasida qabul qilinadi, ya’ni xarajatlar va 
rentabellikni 
hisoblash 
asosida 
aniqlanadi. 
Tovarlar 
yetarlicha 
differensiallanmagan va shu bilan birga raqobatchilar ko’p bo’lsa, bu 
vaziyatda firmaning bozor ta’siri sust bo’lishi mumkin, va odatda, 
bozordan kelib chiqadigan narx qabul qilinadi. Firma strategik marketingni 
qo’llasa va buning natijasida bozorda kuchga ega bo’lib borsa, tabiiyki, 
bunday holda firma uchun narxni belgilash jarayoni tanlangan strategiya 
uchun markaziy ahamiyatga ega bo’ladi. 
Firma darajasida narx ikkilamchi rol o’ynashini unutmaslik kerak. 
Bir tomondan, u talabni rag’batlantirish omili bo’lib hisoblanadi, boshqa 
tomondan esa bir vaqtning o’zida uzoq muddatli rentabellikning asosiy 
qurolini ifodalaydi. 

Download 2,17 Mb.
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   212




Download 2,17 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



“4P” formulasi ishlatiladi:  Product

Download 2,17 Mb.
Pdf ko'rish