-jadval  Marketing turlarining tasniflanishi

38 
ko‘ra 
xususiyatiga ega 
bo‘lgan g‘oyalar 
marketingi 
maqsadli 
guruhlar) 
tomonidan ijtimoiy g‘oya, 
harakat yoki amaliyotni 
qabul qilishlariga erishish 
maqsadida 
amalga 
oshiriladigan dasturlarni
ishlab chiqish, hayotga 
tadbiq etish va bajarilishini
nazorat qilish 
Joylar marketingi 
Alohida 
joylar,
ob’ektlarning joylashishiga 
nisbatan 
mijozlarning 
munosabatini paydo qilish, 
saqlab 
turish 
yoki 
o‘zgartirish bo‘yicha 
faoliyat 
Ichki marketing 
Firma ichida mijozlar bilan 
ishlaydigan 
xodimlarni 
o‘qitish va motivlashtirish
bo‘yicha 
amalga
oshiriladigan marketing 
Tashkilotlar 
marketingi 
Mazkur 
firmani 
qiziqtiradigan 
hamma 
shaxslar va tashkilotlarning 
munosabatini 
va 
xatti-
harakatlarini paydo qilish,
saqlab 
turish 
yoki 
o‘zgartirishga 
yo‘naltirilgan faoliyat
Xalqaro marketing Firmaning 
xalqaro 
miqyosdagi faoliyati 
Xatti-harakatlar 
sohasiga ko‘ra 
Iste’mol marketingi Firmalar 
va 
pirovard 
iste’molchilar, 
jismoniy 
shaxslar 
yoki 
oilalar 
o‘rtasidagi marketing 
B2B marketing 
Ikkita firma (huquqiy 
shaxslar) o‘rtasidagi 
marketing 
Ijtimoiy marketing Foyda olishni o‘z oldiga 

39 
maqsad qilib qo‘ymaydigan 
byudjet 
(davlat) 
tashkilotlari 
tomonidan 
insonlarning 
ijtimoiy 
ehtiyojlarini 
qondirish 
bo‘yicha marketing 
Faoliyat turiga ko‘ra 
Moliyaviy 
marketing 
Moliyaviy faoliyat 
sohasidagi marketing
Sanoat marketingi Sanoat mahsulotiga bo‘lgan 
ehtiyojni 
qondirish 
va 
ishlab chiqarish sohasidagi 
marketing 
Xizmatlar 
marketingi 
Xizmat 
ko‘rsatish 
doirasidagi ehtiyojlarni 
qondirish marketingi 
Marketing 
innovatsiyalariga 
ko’ra 
Partizan marketingi 
(ing. Guerrilla 
marketing) 
Potentsial 
xaridorlarning 
xarid 
to‘g‘risida 
qaror 
qabul 
qilish 
jarayoniga 
ta'sir ko'rsatadigan, kam 
xarajatli 
mahsulot 
yoki 
xizmatlar haqida ma'lumot 
tarqatadigan reklama va 
marketing usullari 
Lateral marketing 
Marketing 
biznes 
jarayonlarini ishlab chiqish 
va optimallashtirish, yangi 
mahsulotlarni 
ishlab 
chiqarishda 
nostandart, 
ijodiy 
yondashuvlarni 
shakllantirishga qaratilgan 
faoliyat 
Neyromarketing 
(ing. 
Neuromarketing) 
Iste’molchilar xulq-atvorini 
o'rganish, 
marketing 
vositalari 
orqali 
iste’molchilarning 
xulq-
atvoriga 
ta’sir 
qilish, 
kognitiv psixologiya va 
neyrofiziologik ta’sirlarga 
iste’molchilarning 

40 
reaktsiyalari, 
xarid 
to’g’risida qaror qabul 
qilish jarayoni 
Sensorli marketing 
(ing. Sensory 
marketing) 
Sotish 
hajmini 
oshirish 
maqsadida 
iste‘molchilarning 
(odamlarning) 
his 
-
tuyg'ulariga, ularning hissiy 
holatiga ta'sir qilish 
Yashil marketing 
(ing. Green 
marketing) 
Ekologik toza mahsulotlar 
ishlab 
chiqarish 
va 
savdosini 
tashkil 
etish 
faoliyati 
Xaridorlar bilan 
ishlash, ularga ta’sir 
etish usuliga ko’ra 
To'g'ridan-to'g'ri 
marketing (ing. 
Direct marketing)
Maqsadli 
auditoriyaning 
har bir vakiliga shaxsan 
murojaat 
qilish 
orqali 
mahsulot va xizmatlarni 
siljitish va sotish
E-mail marketing 
Elektron 
pochta 
orqali 
potentsial 
yoki 
mavjud 
mijozlar 
o'rtasida 
to'g'ridan-to'g'ri 
aloqa 
o'rnatish 
imkonini 
beradigan 
onlayn 
marketing vositasi 
Internet marketing Xaridorlarga mahsulot yoki 
xizmatlarni sotish va ular 
bilan 
munosabatlarni 
boshqarishda an'anaviy 
marketingning 
barcha 
jihatlaridan 
amaliyotda 
Internet orqali foydalanish
Ijtimoiy media 
marketing (ing. 
Social Media 
Marketing SMM)
Ijtimoiy 
tarmoqlarda 
tovarlar 
va 
xizmatlarni 
siljitish, targ'ib qilishdir 
Marketing turlari o‘rtasida muayyan bog‘liqlik mavjud. U marketing 
jarayonlarini har tomonlama va aniq vaziyatda ko‘rib chiqishga imkon 

41 
beradi. Shuni hisobga olish kerakki, vazifalarni yechishda marketologlar 
bitta emas, balki turli xil marketing turlariga duch kelishlari mumkin. 
Talab holatiga qarab sakkizta vaziyatni ajratib ko‘rsatish o‘rinlidir. 
Ulardan har biriga marketingni boshqarish bo‘yicha aniq vazifa mos 
keladi. Talabning holatiga ko’ra marketing turlari bozor talabiga va uning 
orqasida turadigan iste’molchiga ta’sir etish omili sifatida 3.2 – rasmda 
keltirilgan. Ular talabga ta’sir etishning hamma asosiy yo‘nalishlarini – 
talabni yaratishdan tortib ob’ektlari iste’mol qilish paytida inson 
organizmiga ta’sir ko‘rsatadigan irratsional talabga qarshilik qilishgacha – 
deyarli ochib beradilar.

Download 2,17 Mb.