434
Inflyatsiyani miqdoran oʻlchash uchun makroiqtisodiyotda “70-
miqdor qoidasi” deb atalgan usuldan ham foydalaniladi.
Bu usul
narxlarning barqaror oʻsishi sharoitida inflyatsiya darajasi necha yilda
ikki baravarga oshishini aniqlash imkonini beradi. Buning uchun 70 ni
yillik inflyatsiya darajasiga boʻlish kifoya:
Baholar ikki martaga 70
oshishi uchun zarur = ----------------------
yillar soni
Misol uchun, yillik inflyatsiya darajasi 7 % ga teng boʻlsa, taxminan
10 yilda baholar ikki martaga oshadi, ya’ni, (70:7 = 10).
Real YaIM va jamgʻarmaning necha yildan soʻng
ikki marta
oshishini hisoblash zarur boʻlgan hollarda ham “70-miqdor qoidasidan”
foydalaniladi.
Inflyatsiyaning Oʻzbekistonda 1990–1993-yillardagi holatini
tahlil qilib koʻradigan boʻlsak, u ichki va
tashqi omillar natijasida
yuzaga kelganligi va chuqur ildiz otganligini bilishimiz mumkin. Misol
uchun, xalq iste’moli mahsulotlaridan sovutkichning narxi 520
martadan ham oshib ketdi, xatto chegaralangan
narxlarda sotiladigan
mahsulotlarning narxi ham keskin koʻpaydi. Misol uchun gʻushtning
chegaralangan narxi 75 martadan ham oshib ketdi va hokazo. Ba’zi bir
tovarlarni narxi esa 1000 marta va undan koʻp oshib ketdi. Inflyatsiyani
toʻxtatish esa ichki va ayniqsa, tashqi omillarni
tartibga solish qiyin
boʻlganligi uchun yanada mushkullashadi va uzoq davom etadi.
