299
boʻlsa, u ishchilarni yollashni mehnatni chekli daromadliligi ish haqiga
teng boʻlgunga qadar davom ettiradi.
W
MRP
L
,
(3)
bu erda
W
- ish haqi.
Agar
W
MRP
L
boʻlsa, firma qoʻshimcha
ishchi kuchini yollab, oʻz
foydasini oshirishi mumkin.
Ushbu shart quyidagi 2-rasmda ifodalangan.
Mehnatga boʻlgan talab
,
L
D
L
MRP
chizigʻi bilan ustma-ust tushadi.
L
D
talab chizigʻiga koʻra, mehnat narxi pasaygan sari unga boʻlgan talab
ham ortib boradi va aksincha. Mehnat bozorida ishchi kuchiga talab - bu
firmalarning ishchi kuchiga talabidir. Taklif ishchilar tomonidan boʻladi.
Mehnat bozori raqobatlashgan boʻlgani
uchun mehnat narxi bozor
tomonidan shakllanadi va unga bozor subyektlari ta’sir qila olmaydi
(raqobatlashgan iste’mol bozoridagi kabi).
Bu barcha ishchilar qaysi
firmada ishlashidan qat’iy nazar, bir xil ish haqi oladi va firmalar bu
narxni oldindan berilgan narx sifatida qabul qiladilar.
Shuning uchun
ham alohida firma uchun mehnat resurslari taklif chizigʻi gorizontal,
ya’ni u absolyut elastik.
2-rasmda raqobatlashgan mehnat
bozoridagi muvozanat nuqta E
nuqta bilan ifodalanadi. Muvozanat ish haqi
*
e
W
boʻlganda
foydani
maksimallashtiradigan mehnat resurslari miqdori
*
e
L
ga teng boʻladi.
Ishchi chekli unumdorlik nazariyasiga koʻra, mehnatning toʻliq
mahsulotini oladi. Shuning uchun firmaning
mehnat uchun chekli
xarajati
MRC
ish haqiga teng.
L
MRP
W
MRC
*
,
bu erda
MRC
- firmaning mehnatga boʻlgan chekli xarajati.
Raqobatlashgan mehnat bozorida har bir ishchining ish haqi
*
e
W
ga
teng boʻlgani uchun, firmaning ishchilarga
beradigan umumiy ish haqi
300
xarajatlari
*
*
0
e
e
EW
L
toʻrtburchak yuziga toʻgʻri keladi (2-rasm). Ish
haqining oʻzgarishi ishchi kuchiga boʻlgan talabni oʻzgartiradi. Agar ish
haqi
0
W
dan
1
W
gacha oshsa (3-rasm), yollanadigan ishchilar soni
0
L
dan
1
L
gacha qisqaradi; agar ish haqi
2
W
gacha pasaysa, ishdagi ishchilar soni
2
L
gacha oshadi.
Mehnat bozorida firma foydasini maksimallashtiradigan shart, ya’ni
mehnatni chekli daromadliligining ish haqi stavkasiga tengligi iste’mol
bozoridagi
MC
MR
shartga oʻxshashdir.
