• Mehnat bozoridagi ikki tomonlama monopoliya.
  • Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti




    Download 7,53 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet156/342
    Sana13.12.2023
    Hajmi7,53 Mb.
    #118127
    1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   342
    Bog'liq
    MIKROIQTISODIYOT. MAKROIQTISODIYOT (2) (7)

    Monopolistik mehnat bozori. Amalda kasaba uyushmalarini 
    monopolist deb qarash mumkin. Ular ishchilarga oʻz ta’sirini oʻtkazib, 
    mehnat taklifini qisqartirib, ish haqini oshirishga harakat qiladilar. 
    Faraz qilaylik, kasaba uyushmalari sof monopolist. Ushbu holat 14-
    rasmda keltirilgan. 
     
    14-rasm. Sof monopol mehnat bozorida monopolistning ish 
    haqiga va bandlikka ta’siri 
    Raqobatlashgan mehnat bozorida muvozanat 
    E
    nuqtada oʻrnatiladi 
    va 
    e
    L
    ishchi ish bilan ta’minlanib, 
    e
    W
    ish haqi oladi. Mehnat bozorida 
    kasaba uyushmasi monopol hokimiyatga ega boʻlganligi uchun, u band 
    boʻlgan ishchilar sonini 
    e
    L
    dan 
    M
    L
    ga qisqartirib, ish haqini 
    e
    W
    dan 
    M
    W
    ga 
    oshirishi mumkin. Ishchilar oladigan alternativ foyda (iqtisodiy renta) 
    M
    ANMW
    toʻrtburchak yuziga teng. 
    Mehnat bozoridagi ikki tomonlama monopoliya. Bunday 
    bozorda monopsonist firmaga ishchi kuchini taklif qiluvchi monopolist 
    W 
    S
    L
    M 
    W
    M
    E 
    W
    e
    D
    L
    N 
    A 
    L 

    L
    e
    L
    M


    310 
    (kasaba uyushmasi) turadi. Ikki tomonlama monopolistik bozordagi 
    holat quyidagi 15-rasmda koʻrsatilgan. 
     
     
    15-rasm. Mehnat bozoridagi ikki tomonlama monopoliya 
    Raqobatlashgan bozorda muvozanat holat 
    E
    nuqtada oʻrnatilgan 
    boʻlar edi. Bu nuqtada mehnatga boʻlgan talab 
    L
    D
    va taklif 
    L
    S
    chiziqlari 
    kesishadi. Muvozanat holatda 
    e
    L
    ishchi ish bilan band boʻlib, 
    e
    W
    ish haqi 
    oladi. Lekin, monopsonist firma ish bilan band boʻlgan ishchilar sonini 
    e
    L
    dan 
    M
    L
    gacha qisqartirib, ish haqini 
    e
    W
    dan 
    M
    W
    gacha qisqartirishga 
    harakat qiladi. Kasaba uyushmalari (monopolist) ish kuchi taklifini 
    qisqartirib, (
    N
    L
    gacha), ish haqini 
    N
    W
    gacha koʻtarishga harakat qiladi. 
    Shunday qilib, ish bilan band boʻlgan ishchilar sonining nisbatan 
    kichik oʻzgarishga 


    N
    M
    L
    L

    ish haqlarining (ushbu yondashishda) bir-
    biridan juda katta farq qilishi toʻgʻri keladi 


    N
    M
    W
    W

    . Ushbu vaziyatda 
    ish haqining qanday boʻlishi, qarama-qarshi turgan monopolistik va 
    monopsonik kuchlarga bogʻliq. Koʻrinib turibdiki, ish haqi muvozanat 
    ish haqi 
    e
    W
    ga ham yaqinlashishi mumkin. 

    Download 7,53 Mb.
    1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   342




    Download 7,53 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

    Download 7,53 Mb.
    Pdf ko'rish