54
Federatsiyasida 3085 nafarni, Xitoyda 1071 nafarni tashkil etgan bo‗lsa, Misrda 581
nafarni va O‗zbekiston Respublikasida esa 495 nafarni tashkil etmoqda(5.2-rasm).
Metodologiya fanda foydalaniladigan bilish vositalari, usullarining majmuyi,
shuningdek, fanning ijodiy bilish va amaliy-o‗zgartirish
faoliyatini tashkil etish
vositalari, shart-sharoitlari va prinsiplarini o‗rganuvchi ilmiy-falsafiy bilim sohasidir
.
Ilmiy bilish obyektiv voqelik olamini mexanika, fizika, astronomiya, kimyo,
biologiya, ijtimoiy bilish qonunlari ko‗rinishida ijodiy yaratadi.
5.2-rasm. Bir million aholiga to„g„ri keladigan tadqiqotchilar soni
30
5.2. Metodologiya va zamonaviy yondashuvlarni tanqidiy tahlil qilish
Fan metodologiyasi va mantig‗i yangi bilim olish shartlari va usullarini
o‗rganadi.
Fan metodologiyasi (epistemologiyasi) yangi bilim tuzish prinsiplari va
bunday bilimni olish usullarining falsafiy tahlili, ilmiy bilishning umumiy va maxsus
metodlari tizimidir. Fan metodologiyasi
ilmiy ijod uchun, yangi haqqoniy bilimni
ongli ravishda va izchil olish uchun zarur bo‗lgan ilmiy bilish apparati,
mexanizmining asoslarini ishlab chiqishni o‗z oldiga maqsad qilib qo‗yadi. Fan
metodologiyasi va epistemologiyasi u yoki
bu jamiyatdagi dunyoqarash, fanning
gnoseologik, etik va hatto estetik qoidalari va an‘analari asosiga quriladi.
Hozirgi zamon
fan metodologiyasi va epistemologiyasi ilmiy
bilishning
tabiatini, uning genezisini, tarixini va hozirgi holatini, ilmiy
bilishning haqqoniyligi
asoslari va mezonlarini o‗rganadi. Uchinchi to‗lqin sivilizatsiyasi hozirgi zamon
postmodernistik falsafasining har bir yo‗nalishi o‗z epistemologiyasiga ega, ammo
hozirgi zamon stentistik yo‗nalishlari (neopozitivizm,
germenevtika, tanqidiy
ratsionalizm, neorealizm, fan falsafasi)da epistemologik
tadqiqotlarning ahamiyati
30
ccitt.uz
55
antistentistik
yo‗nalishlar
(ekzistensializm,
falsafiy
antropologiya
va
boshqalar)dagidan ancha kattadir.
