|
Xosil bulayotgan pirogazni uglevodorod xomashyosi tarkibiga bog’liqligi
|
| bet | 5/24 | | Sana | 19.02.2024 | | Hajmi | 0,56 Mb. | | #159055 |
Bog'liq OMKT (Amaliy mashg\'ulot) 2-lab, 4-лекция, O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazi-www.fayllar.orgXosil bulayotgan pirogazni uglevodorod xomashyosi tarkibiga bog’liqligi
Uglevodorod xomashyosi
|
Xosil bo`lish, % (massasiga nisbatan)
|
С2Н4
|
С3Н6
|
С4Н8
|
С4Н6
|
C2-C4
|
51,3
|
10,8
|
0,8
|
5,0
|
n- parafinlar
|
47,2
|
14,0
|
1,2
|
4,7
|
C5 va undan yuqori monometilli parafinlar
|
12,5
|
27,1
|
11,4
|
2,0
|
Dimetilli parafinlar- C7 va undan yuqori
|
11,7
|
20,7
|
14,6
|
2,8
|
Alkilsiklopentanlar
|
20,5
|
11,5
|
1,9
|
4,5
|
Alkilsiklogeksanlar
|
26,2
|
6,1
|
0,4
|
9,6
|
Alkilbenzollar
|
4,0
|
9,2
|
-
|
0,3
|
Piroliz jarayoni isitiladigan reaktorlarda olib boriladi. Jarayonga quyidagi texnologik parametrlar ta`sir etadi: temperatura, xomashyoni reaktorga kelish vakti va suv bugi kontsentrasiyasi (suyultirgich). Temperatura kutarilishi bilan reaksiya tezligi ortadi. Piroliz jarayoni unumdorligi xomashyoni reaksiya zonasiga kelish vaktiga bog’liq. Suv bugini piroliz reaktorlariga yuborishdan asosiy maksad uglevodorodlarni partsial bosimini pasaytirish va oralik reaksiyalar tezligini kamaytirishdir.Suv bugi kontsentrasiyasi ortishi bilan etilen, buten, butadien xosil bo`lishi kupayadi, aromatik uglevodorodlar chikimi kamayadi.
Kreking jarayonida yuqori temperaturada kaynaydigan neft fraksiyasining katta molekulalari kichik molekulalarga ajraladi, natijada benzin va alkenlar xosil bo`ladi. Kreking 3 turga bulinadi: gidrokreking, katalitik kreking va termik kreking.
1) Gidrokreking. Bu jarayonda krekinglanayotgan fraksiya juda yuqori bosim va vodorod ishtirokida kizdiriladi. Buning natijasida yirik molekulalar parchalanadi, vodorod birikishi sodir bo`ladi va kichik ulchamdagi tuyingan molekulalar xosil bo`ladi. Gazoyl va ogir fraksiyalardan benzin olish uchun gidrokreking jarayoni qo`llaniladi.
2) Termik kreking. Yumshok yoki kattik parafinlarni termik krekingi sanoatda n-C5-C20 uglevodorodli olefinlar olish uchun qo`llaniladi. Texnologiyasi buyicha bu ishlab chikarish neft maxsulotlari pirolizi va termik krekinga uxshaydi. Parchalanish trubkali pechlarda 5500C da olib boriladi. Olefinlarni xosil bo`lishini kupaytirish uchun suv bugi qo`llaniladi. Oralik reaksiyalarni oldini olish uchun kreking jarayoni 20-25% parafinlar xosil bulguncha olib boriladi va engil fraksiyalar ajratilgandan so`ng, yana jarayonga kaytariladi.
Kreking jarayonida 20% gacha gaz va suyuq uglevodorodlar (C5 va yuqori) shuningdek 1-2% koks xosil bo`ladi. Suyuq uglevodorod maxsulotlari katta kizikish uygotadi, ularni gazdan ajratish va xaydash natijasida turli fraksiyalar olinadi.
Parafinni kreking jarayoni natijasida xosil bo`lgan suyuq maxsulotlar fraksiya tarkibini quyidagi ma`lumotlar orkali kurish mumkin, %:
1400C gacha (C5-C8)..............20
140-1800C gacha (C9-C10).....10-15
180-2400C (C11-C13).......... 11-13
240-3200C gacha (C14-C18)....14-16
Bu fraksiyalardagi olefinlar mikdori 70-80% tashkil qiladi. Ulardan 90-95% zanjir oxirida kushbogi bo`lgan olefinlar, yani -olefinlar tashkil qiladi, sirt-faol moddalar sintezida ular muxim urinni egallaydi.
|
| |
