| Ilmiy–texnik siyosat va menejment.
Ishlab chiqarish bo’limlarida ishlab chiqilgan ilmiy-texnik siyosat, birinchidan, firmaning umumiy xo’jalik siyosatini joriy qilish, ikkinchidan, shu bo’limda hal qilinadigan operativ xo’jalik masalalarni hal qilish vositasi sifatida qatnashadi.
Bu siyosat ishlab chiqarish bo’limini shunday yunalishlar bo’yicha mo’ljallaganki, uning natijasida mahsulot yaratilib, ishlab chiqarilib, ishlab chiqarish samaradorligi oshadi, iste’molchining talab va ehtiyoji qondiriladi va firmaning iqtisodiy imkoniyati mustahkamlanadi.
Ilmiy texnik siyosat quyidagi asosiy masalalarni hal qiladi:
- aniq bozorning doim o’zgarib turadigan sharoitlariga ishlab
chiqarishni tez va aniq moslashtirish;
- joriy va o’rta zarur rejalarga mos ravishda o’zgartirishlar
kiritish;
- rejalar o’zgarishi munosabati bilan iloji boricha harajatlarni
kamaytirish.
Ilmiy texnik siyosat odatda 3ta zarur yo’nalishlar bo’yicha amal qiladi:
- ishlab chiqarishni yangi mahsulotni chiqarishga yo’naltirish;
- ishlab chiqarishni chiqarilayotgan mahsulotlarni tezda texnik
yangilanishga yo’naltirish;
- ishlab chiqarishni eskirgan, lekin, ba’zi bozorlarda talabi bo’lgan
an’anaviy mahsulotlarni chiqarishga yo’naltirish.
Ilmiy texnik siyosatni ishlab chiqish quyidagi masalani, ya’ni bozorda o’ziga o’xshash bo’lmagan butunlay yangi mahsulotni ishlab chiqarishni hal qilishni nazarda tutadi.
Bunday siyosat yuqori texnik, iqtisodiy, samaradorli ko’rsatkichlarga ega bo’lgan yangi mahsulotlarni yaratishga mo’ljallangan, shuning uchun bu siyosatni amalga oshirish IISKI ga katta harajat sarf qilishni talab qiladi. Bundan tashqari, ilmiy texnik faoliyatda ba’zi bir siljishlarni fundamental amaliy tajriba-kostruktorlik ishlarida yutuqlarga erishish va mahsulotlarni tez o’zlashtirib, ko’plab hajmdagi ishlab chiqarishga joriy qilish nazarda tutiladi.
Xozirgi vaktda bu bosqichning harakterli xususiyati shundan iboratki, raqobatchilik haqiqatdan IISKI va yangi mahsulotni yaratish bosqichidan boshlanadi.
O’xshash bo’lgan va bozorda nomerasiyasi yutuqga ega bo’lgan, firma uchun yangi bo’lgan mahsulotning turlarini ishlab chiqarish.
Strategiyani tanlash sifatida bozorda g’olibning ulushiga erishishni mo’ljallash yoki shu g’olibning ketidan qolmaslikni anglatadi.
Shu ikki vaziyatda, ham yuqori texnik iqtisodiy ko’rsatkichlari mahsulotlarni yaratish masalasi hal qilinadi.
Bunday siyosatni amalga oshirish tajriba-konstruktorlikni ishlab chiqishning kuchli bazasini yaratishni taqozo etadi.
Ishlab chiqarishni chiqarilayotgan mahsulotning texnik yangilanishga mo’ljallash quyidagi masalalarni hal qilishni nazarda tutadi: mahsulotni yangilash maqsadida o’zgartirishlar kiritish va raqib firmalar chiqarayotgan o’xshash mahsulotlarning texnik iqtisodiy ko’rsatkichlariga erishish.
Ishlab chiqarishni maxsulotning yaxshilangan hususiyatlariga yo’naltirish doim ishlab chiqarish harajatlarini kamaytirishga va ishlab chiqarish texnologiyasini takomillashtirishga zaruriyatini taqozo etadi.
Bunday siyosatni amalga oshirish IISKI uchun uncha ko’p harajatlarni talab qilmaydi va konstruktor bazasini, dizaynerlarni hamda injenerlarning ishlarini uzluksiz takomillashtirishni taqozo etadi.
An’anaviy mahsulotlarni ishlab chiqarishga, eskirgan, lekin alohida bozorlarda unga talabi mavjud bo’lgan mahsulotlarni saqlab qolish zaruriyati masalasini hal qilishni talab etadi.
To’g’ri ifodalangan innovasion texnik siyosat ishlab chiqarish bo’limi uchun katta ahamiyatga ega. Chunki, u bozorning rivojlanish istiqbolini va firmaning imkoniyatini baholashga, hamda resurslarni xo’jalik faoliyatning istiqbolli yo’nalishlariga jalb qilishga imkoniyat beradi. Bunday siyosat uzluksiz ravishda firma chiqaradigan mahsulotni takomillashtirib va yangilab turishni ta’minlashi kerak. Bu esa, birinchi navbatda, IISKI lar ishlarini olib borishga, mahsulotni uzluksiz ravishda va ko’p hajmda ishlab chiqarishga olib keladi.
Shunday qilib, texnologik siyosatni ishlab chiqarish natijalarini IISKI ni rejalashtirish asosiga qo’shiladi va uning ko’rsatkichlari firmaning ham taktik, ham strategik rejalariga kiradi.
| 