168
suriladigan materialni tushunish, egallash va undan o’z vaqtida amaliy
faoliyatlarida foydalanish uchun uning moxiyatini anglab bilishlari kerak.
Seminarga tayyorlanish qo’shimcha adabiyotlarni o’qish, boshlang’ich
manbalarni o’rganish bilan bog’lanadi. Tarbiyachilar o’qib chiqilganini tanqidiy
baxolashni, o’zlari uchun kerakli ma`lumotni olishni, o’rganilayotgan materialni
tushunish, egallash va undan o’z amaliy faoliyatlarida
foydalanish uchun uning
moxiyatini bilishlari kerak.
Pedagogik tajriba ko’pqirrali va bebahodir. Ilg’or ish tajribalarini o’rganish va
har qanday ilg’orlikni chuqur o’rganish muhimdir.
Rejada ilg’or ish tajribalarni o’rganish, ommalashtirish, yangi tajribani ishlab
chiqish va uni umumlashtirishni tashkil etishdan iborat.
Xalq ta`limi bo’limi tomonidan faol saylanadi. Ularning vazifasi kurslar,
seminar-mashg’ulotlar, individual va guruhli maslahatlar, ma`ruzalar, seminar
majlislarini tashkil etishdan iboratdir.
Maktabgacha ta`lim xodimlarining ishlash malakalarini oshirish shakllaridan
biri bu seminarlardir.
Seminarlar - maktabgacha ta`limga doir eng muhim tomonlarini hal etadi.
Seminar mavzusini shahap, tuman, viloyat tomondan belgilanadi.
Seminar uchun mavzu tanlaganda uning maqsadi,
vazifalari, mavzular
tematikasi aniqlanadi va bibliografiya tuziladi.
Ma`ruza mavzulari seminar qatnashchilariga taqsimlanadi, har bir ma`ruzachi
o’z mavzusini ilmiy asosda ochib beradi, o’z tajribalardan namunalar keltiradi.
Mudiralar uchun seminar mavzusini quyidagicha tanlash mumkin:
1.
Mudiraning metodik-tarbiyaviy ishlarga rahbarligi.
2.
O’yin faoliyatiga rahbarligi.
Musiqa rahbarlariga esa:
1. Maktabgacha yoshdagi bolalarni qo’shiq bilishlarini tashkil etish va hokazo
Maslahatlar – yakkama-yakka rejalashtirish usulida qayd qilib boriladi. Bu esa
metodik ishda yo’llanma-maslahatlarni mavzular bo’yicha ishlab chiqishni,
kamchiliklarni bir to’la bartaraf qilishni belgilaydi.
Guruh maslahatlari esa pedpgogik kabinet rejasida rejalashtiriladi.
Maktabgacha ta`lim xodimlarini ishlash malakalarini oshirishda asosiy
shakllardan biri metod birlashmalardir.
Metod birlashmalar muxokamalarida maktabgacha ta`limga oid eng dolzarb
masalalar xal etiladi.
Metodik birlashmalar - pedagoglarning ijodiy faolligini
va izlanishlarini
shakllantiradi, o’z ishlarini tahlil qilishga va tanqidiy baho berishga o’rgatadi,
berilgan topshiriqlarga javobgarlik xissini, ishlash malakalarini doimo o’stirib
borishga intiltiradi.
Metodik birlashmalar - butun o’quv yili davomida sentyabrdan- maygacha o’z
ishini olib boradi. U turli toifadagi pedagog-tarbiyachilar, musiqa rahbarlari,
mudiralar uchun tashkil etiladi.
Katta tumanlarda buni («kurslar») - bo’limchalar bo’yicha tashkil etish
maqsadga muvofikdir. Har bir bo’limda 18-20 bolalar muassasalari kiradi.
169
Birlashmaning ishlash muddati O’zbekiston Respublikasi Xalq ta`limi
vazirligi tomonidan tasdiqlanadi, 2-3 oyda bir marta o’tkaziladi.
Metodik birlashma tarkibini komplektlashda pedagoglarning ish stajlari - ish
malakalari hisobga olinadi. Agar mudiralar uchun bo’lsa - tuman katta bo’lsa Oliy
ma`lumotli, 5 yil va undan ortiq ish stajlari uchun:
- O’rta va maxsus ma`lumotlari va ish staji kam bo’lgan mudiralar uchun.
Metodist uchun ham shunday tartibda tashkil etiladi.
Tarbiyachilar uchun turli yosh guruhlari bo’yicha shu o’quv
yilida qaysi
guruhda ishlagani hisobga olinadi.
Metod birlashmalar ko’rgazmalar, ko’rgazmali qurollar va yangi metodik
adabiyotlar ko’rgazmalarini tashkil etish muhimdir.
Metod birlashma ishini muvaffaqiyatli o’tishida xalq ta`limi bo’limi va
pedagogik kabinetining rahbarligi beqiyosdir.
Respublika, o’lka, viloyat metod kabinetlari metod birlashma rahbarining
malakalarini oshirish ishini tashkil etadi, ular uchun bir yilda 2-3 marta seminarlar
tashkil etadi, bu seminar metod birlashma tashkil etish va rejalashtirish va unga
rahbarlik qilish, eng ilg’or ishlarni o’rganish, ommalashtirish ishlari haqida
bo’ladi.
Shahar, tuman xalq ta`limi bo’limlari metodika kabineti metod birlashmalar
rahbarlariga yordam beradi (reja
tuzishda, ma`ruzalar tayyorlashda, ochiq
ko’riklarni tashkil etishda va ularni ta`lim - tarbiya ishlariga tatbiq etish
ahamiyatlidir.
Metod birlashma ishida alohida diqqatni yangi materiallarni tanlash,
mashg’ulotlar reja-ishlanmalarini ishlab chiqish, maqola
va vistavkalar tashkil
etishga ajratish kerak.
Maktabgacha ta`lim bo’yicha tayyorlangan barcha qo’llanmalar yoki
tavsiyalar avvalambor O’zbekiston Respublikasi Xalq ta`limi vazirliklariga
yuboriladi, uni ko’rib chiqib, tasdiqlangandan so’ng maktabgacha ta`lim
muassasalariga tarqatiladi.
Pedagogik kabinet o’z oldidagi vazifalarni hal etishda, materialning
mazmuniga, talablariga ahamiyat berishi kerak. Seminarlarda yangi metodik
adabiyotlar muhokama qilinadi. «Maktabgacha ta`lim» jurnali maqolalari,
maktabgacha ta`lim to’g’risidagi metodik ishlar ko’riladi,
bayram ertaliklari
dasturlari ko’rib chiqiladi, muhokama qilinadi, metodik ko’rgazmalar tayyorlanadi.
Tibbiy-pedagogik yig’ilishlar asosan ilk yosh guruhlari uchun o’tkaziladi.
Bolalarni anatomik-fiziologik, nerv, psixik va aqliy jihatdan o’sishi muhokama
qilinadi. 1 yoshdan 2 yoshgacha bo’lgan guruhlarda har oyda, 2 yoshdan 3
yoshgacha bo’lgan bolalar guruhlarida kvartalda 1 marta o’tkaziladi. Bunda vrach,
katta xamshira ham ishtirok etadi.
Ochiq tadbirlar pedagogik ishni o’stirishda hamda tarbiyachilarning ishlash
malakalarini o’stirishda muhim tadbirdir.
Bunda kun tartibning turli jarayonlari jamoa asosida
kuzatiladi va tahlil
qilinadi.
Metodist metod birlashma ishiga nazoratni tizimli tashkil etadi.
