14
turistik firmalarni ham, iste’molchi mijozlarning ham manfaatlarini ifoda etadi.
Turizm sohasisiz murakkab tizim bo‘lib, u iqtisodiyot, siyosat, ekologiya, madaniyat
bilan yagona bo‘lgani uchun ijobiy marketing natijasiga
erishish uchun xilma-xil
tashkilot va korxonalar marketingini o‘zaro muvofiqlashtirishi kerak. Turizmdagi
marketing tamoyillari boshqa sohaga nisbatan yanada ko‘proq to‘liqroq va o‘tkir
tavsifga egadir. Ular savdo siyosatida muhim omil bo‘lib, iste’molchilarning talabini
o‘rganish bilan bir qatorda turist-iste’molchilarning muammolarini
aniqlashda asos
bo‘lib qoladi. «Ehtiyojlarni aniqlang va ularni qondiring» - bu ibora turizmdagi
marketing tamoyillarini yetarli darajada ta’riflaydi.
Marketing mohiyatini yanada aniqroq tushunish uchun uni tijorat harakatlarining
tamoyillari bilan taqqoslash kerak (2.1-jadval). Hech shubhasiz, bu ikkita tamoyil bir-
biriga yaqin, ammo marketing ko‘proq vazifalarni yechadi.
Bu holat amerikalik
mutaxassis T. Levit tomonidan juda yaxshi ifodalangan. U quyidagilarni e’tiborga
olgan: «Sotuv bo‘yicha tijorat harakatlari» - bu sotuvchining ehtiyojlarini qondirishga
bo‘ysinishi, marketing esa haridorning ehtiyojlariga bo‘ysinishi. Sotuv bo‘yicha
tijorat harakatlari – sotuvchining tovarini naqd pulga aylantirish bo‘yicha
ehtiyojlarini amalga oshirish, marketing esa mijozning ehtiyojini
tovar orqali va bu
tovarni yaratish hamda iste’mol qilishning bir qator omillari bilan bog‘liq masaladir.
Tijorat harakatlarni jadallashtirish tamoyillarida e’tiborga olinadigan asosiy
ob’ekt – mavjud bo‘lgan
turistik mahsulot, foydali sotuvni ta’minlash esa kuchli
tijorat harakatlarni va rag‘batlantirish vositalarni talab etadi.
2.1-jadval
