O`zbekiston respublikasi qishloq va suv xo`jaligi vazirligi samarqand qishloq xo`jalik instituti «Meva sabzavotchilik va uzumchilik»




Download 1,07 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/39
Sana11.06.2024
Hajmi1,07 Mb.
#262668
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   39
Bog'liq
Mayizbop uzum navlarinini yetishtirish texnologiyasi

2.5. Tadqiqot uslubi 
 
Obyekt sifatida olingan uzum navlarida quyidagi kuzatishlar olib boriladi. 
Navlarni fenalogik fazalarini o’tish muddatlari, hosildorligi, mexanik tahlili, 
quritilgan mahsulot chiqishi va tayyor mahsulotlarni tovar va ta’m sifatlari 
O’zbekiston o’simlikshunoslik ilmiy-tadqiqot inistitutida qabul qilingan uslublar 
bo’yicha olib boriladi. 
G’ujumlardan mayiz tayyorlashda objo’sh va shtabel usullardan 
foydalaniladi. 
Objo’sh – 
uzumni ishqorli qaynoq suvga botirib olib, oftobga yoyib quritish 
usuli. Bu usulda asosan Kattaqo’rg’on, Sultoni, Rizamat, Nimrang singari yirik 
donali uzum navlari quritiladi. Bu usulning afzalligi shundan iboratki ishqorli 
qaynoq suvga botirib olingandan keyin uzum po’stida mayda-mayda yoriqlar 
bo’ladi, ustidagi g’ubori ketadi. Bu esa uzumning quritish mulddatini 3-4 barobar 
qisqartiradi hamda mahsulot sifati yaxshilanib, mayiz chiqish miqdori ham bir 
muncha kupayadi. 
Quritishdan oldin uzumlar navlarga ajratilib 2-3 kg li elaklarga solinib 0,3-
0,4% li qaynoq ishqorga 6-8 sonya muddatda botirib olinadi. Har 100 litr suvga 
300-400 g ishqor solinib, suv 7-8 daqiqa qaydagandan keyin elaklardagi uzumlarni 
botirib olish tavsiya etiladi, agar uzumlarda yoriqchalar paydo bo’lmasa bir oz 
ko’proq muddat (11-12 sonya) ushlash mumkin yoki qo’shiladigan soda 
konsentrasiyasini bir oz oshirish, agar uzum juda ezilib ketadigan bo’lsa bir oz 
qo’shimcha suv qo’shish mumkin. 
Hajmi 200 litrli qozonga ko’pi bilan 10 s uzumni botirib olish tavsiya 
qilinadi, keyin esa eritma almashtirilishi lozim. Quritish 6-12 kun davom etib, har 
2-3 kun o’tganda uzum boshlari ag’darilib turilishi lozim. Bu usulda uzum 
quritilganda standart bo’yicha 26-30% mayiz olish mumkin. Mayiz qurigandan 
keyin tozalanib nami bir me’yorda bo’lish uchun uyib qo’yiladi. Bu usulda mayiz 
tayyorlash hozir uzumchilik xo’jaliklarda keng qo’llanilmoqda, chunki quritish 
muddatining qisqarishi xo’jaliklar uchun muhim ahamiyatga ega. 


31 
Shtabel –
bu usulda asosan oq rangli uzumlar quritilib, oltingugurt bilan 
dudlanadi. Oltingugurt bilan dudlashdan oldin xuddi objushdagidek ishqorli 
eritmaga botirib olinib, maxsus patnislarga yoyilib dudlash xonalariga terilib 
qo’yilishi lozim (12-20 qatordan). Dudlashda uzumni ranglariga qarab, boshqa 
boshqa joylashtirilsa, sarflanadigan oltingugurt miqdorini to’g’ri belgilash 
yengillashadi. Bu usulda quritidganda, objush usuliga nisbatan 2-3% ko’roq 
mahsulot olinadi. Dudlangan uzum tarkibidagi qand miqdori to’liq saqlanib 
qolishdan tashqari, sulfot angidridning antiseptik ta’siri tufayli mikroorganizmlar 
yo’q qilinadi. 
Oq uzumlarga 1-1.5 soat, pushti uzumlarga 30-40 minut har kg hisobiga 0,6-
0,8 g Oltingugurt tutatilishi lozim. Dudlash paytida tepadagi patnis ustiga bo’sh 
patnis yopib qo’yiladi, ayni vaqtda pastdagi patnislar ustiga olinadi, ustidagilari 
pastga qo’yiladi. Quritish 2-4 hafta quritish davomida 28-30% kishmish, 26-27% 
mayiz olinishi mumkin. Mayizning qanddorligi 62-68%, namligi 17-18% atrofida 
bo’lishi lozim. 

Download 1,07 Mb.
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   39




Download 1,07 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



O`zbekiston respublikasi qishloq va suv xo`jaligi vazirligi samarqand qishloq xo`jalik instituti «Meva sabzavotchilik va uzumchilik»

Download 1,07 Mb.
Pdf ko'rish