“Kino”, “kitob” so’zlarida “A” tovushi qatnashmagan.
Shuning uchun bu
so’zlarda “a” tovushi ishtirok emayotganligi o’quvchilarga tushuntiriladi.
2-variant: “T” undosh tovushining o’rnini topish.
Komil, kitob, xat, o’qituvchi.
3-variant: “K” undosh tovushining o’rnini topish.
Karim, odam, tilak, daftar.
Bu didaktik o’yinlar bevosita o’qituvchi rahbarligida barcha o’quvchilarning
ishtirokida kompyuter texnologiyasidan foydalanib bajariladi.Mashg’ulotlarning
davomiyligi 40 minutga mo’ljalangan bo’lib, o’quvchilarning kompyuter
texnologiyasi bilan ishlash tezligi, kompyuter savodhonligini qanchalik
o’zlashtirganligini aniqlash maqsadida ham o’tkazilishi mumkin.
O’quvchilarning faolligini oshirishda, olgan bilimlarini xotirada uzoq saqlanib
qolishida
kompyuterli
o’yinlarning
roli
kattadir.
Kompyuterli
o’yinlar
o’quvchilarning qiziqishini orttirib borishida o’ziga xos xususiyatga ega. Ana
shunday kompyuterli o’yinlardan didaktik o’yinlaridir. Bu didaktik o’yinlarni
o’tkazish uchun uning maqsad va vazifalari belgilab olinadi.
Shu belgilangan
vazifalarni amalga oshirish uchun multimediali texnologiyadan foydalanib amalga
oshiriladi.
Kompyuterni elektr tarmog’iga ulab, dars jarayoni boshlanguncha
foydalanishga tayyorlab qo’yiladi va dars mavzusini yanada chuqurroq o’rganish
maqsadida o’qituvchi kompyuterga murojaat qiladi. Buning uchun kompyuter
xotirasidan
“DARS” nomli fayl chaqirib olinadi. Kompyuter monitorida
“DARS”
degan yozuv chiqadi va o’qituvchi o’quvchilarga
“yenter” yozuvi bor klavishni
boishni topshiradi. Kopyuter ekranida didaktik o’yinlar, ularning ahamiyati,
didaktik o’yinlarning nomlari va ularning qisqacha
mazmuni , unga mos turli xil
rasmlar paydo bo’la boshlaydi. Ularning ketma – ketligi quyidagicha bo’ladi:
“O’yla, izla top”, “Jo’jachalar”, “Jo’jachalar suhbatini toping”, “Jimjitlik” tarzida
kiritilgan
м
а
к
т
а
б
Yuqoridagi ko’rsatilganlardan qaysi mavzu kerak, kompyuter tarkibidagi
“Sichqoncha” yordamida o’sha tushunchani belgilab olish mumkin va keyin
“Sichqoncha” bosilishi bilan kompyuter monitorida o’sha tushuncha haqida to’liq
ma’lumot chiqadi. Ular tushunchaga oid matn,
uning mazmuni, tarbiya
jarayonidagi ahamiyati hamda rasmlardan iborat bo’ladi. Masalan,. o’quvchilarga
“Sichqoncha” yordamida “O’yla, izla, top” yozilgan qatorni belgilab
“Sichqoncha”ni bosish vazifasi beriladi, bunda kompyuter ekranida quyidagi
ma’lumotlar paydo bo’lishi bilan bir qatorda, unga parallel holatda “O’yla, izla,
top”ni aks
ettiruvchi video lavhalarlar, fotosuratlar, musiqiy ohang bilan
kompyuter ekranida ko’rinib turadi.
O’qituvchi kompyuter qarshisida o’tirgan o’quvchilarni oltita guruhga bo’lib,
nima qilish zarurligini tushuntiradi va qaysi guruh birinchi bo’lib berilgan
topshiriqni to’g’ri bajarsa, o’sha guruh g’olib bo’lishini aytadi. Bir vaqtning
o’zida bajarishga ruhsat beradi.
Birinchi guruh: Bu guruh o’quvchilariga “A” harf qarshisida turgan
qizchaning ismini topish vazifasi topshiriladi. U qizchaning ismi “A”
harfi bilan
boshlanadi. 6 ta katakcha berilgan bo’lib, “A” harfi bilan boshlanadigan 6 ta
harfni to’g’ri joylashtirsa, o’sha qizchaning ismi kelib chiqishi tushuntiriladi.
Ikkinchi guruh: Bu guruh o’quvchilarining diqqatini “L” harfi yonida
turgan qizchaning rasmiga e’tibor berish lozimligi aytiladi. Bunda ham
yuqoridagi katakchalarga “L” harfi bilan boshlanadigan va oltita harfdan iborat
bo’lgan qizchaning ismini topib katakchalarga to’g’ri joylashtirish.
Uchinchi guruh: Bu guruh a’zolarining diqqati “M” harfi yonida turgan
qizchaning rasmiga qaratiladi. Yuqorida berilgan katakchaga “M” harfi bilan
boshlanadigan va oltita harfdan iborat bo’lgan so’zni katakchalarga to’g’ri
joylashtirish.
To’rtinchi guruh: Bu guruh a’zolari bo’lgan o’quvchilarning diqqati “I”
harfi yonida turgan qizcha rasmiga e’tibor qaratiladi. Bunda ham “I”
harfi bilan
boshlanadigan va oltita harfdan iborat bo’lgan qizchaning ismini topib,
katakchalarga to’g’ri joylashtirish.
Beshinchi guruh: Bu guruh o’quvchilarining diqqati “J” harfi yonida turgan
qizchaning rasmiga e’tibor qaratiladi va “J” harfi bilan boshlanadigan, oltita
harfdan iborat bo’lgan qizchaning ismini topib katakchalarga to’g’ri joylashtirish.
Oltinchi guruh: Bu guruh o’quvchilarining diqqati oxirgi “A” harfi yonida
turgan qizchaning rasmiga e’tibor qaratiladi. Bu qizchaning ismi ham “A” harfi
bilan boshlanishi aytiladi. Bu ism ham oltita harfdan iborat, “A”
harfdan
boshlanadi, ismni topib, katakchalarga to’g’ri joylashtirish.
Dars mashg’uloti musobaqa tarzida o’tkaziladi. G’olib chiqqan guru
a’zolari rag’batlantiriladi. Bu bilan o’quvchilarning harflarni o’zlashtirganliklari
to’g’risidagi bilimlari aniqlanadi, ziyrakligi, xotirasi, topqirligi tekshirib ko’rish
maqsadida o’tkaziladi. Xuddi shunday har bir berilgan rasmlar orqali dars
mashg’ulotlarini tashkil etish mumkin. Boshlang’ich sinf o’quvchilari
bilan olib
boriladigan didaktik o’yinlarni kompyuter orqali tashkil qilish, birinchidan,
boshlang’ich sinf o’quvchilarining kompyuter savodxonligini oshirib borib,
takomillashtirishga xizmat qiladi, ikkinchidan, o’quvchilarning
harflarni puxta
o’zlashtirishlari va yozish ko’nikma va malakalarini shakllantirishni,
uchinchidan, lug’at boyligini yanada kengaytirishga yordam beradi
