25
Tosh kent mudofaasida sha har hi moyachilari
va Qo‘qon xon ligi qo‘shinlari amirlashkar
Aliquli boshchiligida qar shilik ko‘r satdi.
Ayovsiz jang larda Ali qulining ya ra lanib vafot
eti shi sha har himoyachilarini sarosi ma ga so-
lib qo‘ydi. Himoyachilarning ya go na harbiy
boshliqsiz qolishi isti lo chi lar ning qo‘li ustun
kelishiga olib kel di. Toshkent himoyasiga Bu-
xo ro amir li gi dan kechikib yetib kelgan qo‘ shin-
larning foydasi tegmadi. M.Chernyayev qo‘ -
shin lari Kamolon darvozasi yoni dan de vor ni
buzib shaharga kirdi. Ularga tosh kent lik sarbozlar va aholi shaharning har
bir mahalla ko‘chasida tashkil qilin gan to‘ siq lar da qattiq qarshilik
ko‘rsatdi. Tosh kent ning har bir qarich yeri uchun ko‘cha va mahallalar-
da janglar davom etdi. Asosiy jang Kamolon darvozasidan Xadra dagi
markaziy bozorga boradigan ko‘chada bo‘lib, podsho qo‘shinlari to‘rtta
to‘p himoyasida bo‘lgan to‘siqdan o‘ta olish ma di. Ammo M. Chernya-
yev qo‘shinining bir qismi bu vaqtda sha har qal’a si ni egallab, shu yer-
dan shahar ichkarisini to‘plardan o‘qqa tutadi. Himo ya chilar shaharni
o‘qqa tutilishidan saqlash maqsadida qal’aga o‘t qo‘yadilar. Bu bilan
qal’adan podsho qo‘shinlarini chiqib ketishga majbur qildilar.
Kamolon darvozasi tomonga chekingan M. Chernyayev qo‘shinlari
er ta lab yana jangga o‘tishdi. Shahar yong‘in ichida qoldi. Suv yo‘l la-
rining to‘sib qo‘yil ganligi yong‘inlarni o‘z vaqtida o‘chirish imkonini
bermadi.
Shahar qurol kuchi bilan egallab olingach, M. Chernyayev 17-iyunda
Beshyog‘och, Ko‘kcha, Sebzor va Shayxontohur dahalarining oqsoqolla-
rini chaqirdi. Muzokarada Toshkent qozikaloni Hakimxo‘ja, Abulqosim
esho n, Solihbek dodxoh va shaharning boshqa nufuzli kishilari ishtirok
etdi. M. Cher nyayev xalqaro doirada o‘z xatti-harakatlarini oqlash maq-
sadida go‘yoki Toshkent ixtiyoriy ravishda taslim bo‘ldi va aholi tin chli-
gi uchun toshkentliklar o‘zlari Rossiya askarlariga uning darvozalarini
ochib berdi, degan xatni imperator nomiga yozishlarini talab qiladi. Oq-
soqollardan 9 nafari shaharni «ixtiyoriy ravishda topshirish» to‘g‘risidagi
sulhni imzolashga maj bur bo‘lishdi. Jahon ommasi bu xatning mazmuni-
dan xabardor bo‘lishi uchun podsho hukumati tomonidan barcha chora-
lar ko‘rilgan edi. Bunday soxta xat yozilishiga qarshi bo‘lgan Solihbek
dodxoh, Abulqosim eshon, Hakimxo‘ja singari vatanparvarlar Sibirga
