O‘ZBEKISTONDA
FANLARARO
INNOVATSIYALAR
VA
8-
SON
ILMIY
TADQIQOTLAR
JURNALI
20.05.2022
653
ONA TILI DARSLARIDA INTERFAOL METODLAR VA DARSLARNING YOSHLAR
TARBIYASIGA TA'SIRI
Yaxshiboyeva Dilorom Yuldashevna
Amudaryo tumani XTB ga qarashli 44- sonli umumtalim maktabining
ona tili va adabiyot fani oqituvchisi
Kirish. Bugungi rivojlanib borayotgan mustaqil Oʼzbekistonimizda oʼquvchi-
yoshlarni taʼlimga toʼgʼri yoʼnaltirish juda katta ahamiyatga ega. Zero, yurtimizning
kelajagi yoshlarimiz qoʼlida. Maʼlumki, oʼquvchilarimizning koʼp vaqtlari maktabda
oʼtadi. Ularning taʼlim olishini toʼgʼri tashkil etish esa, biz oʼqituvchilarning
zimmasidagi yuksak burchdir.Ta'lim jarayonida darslarni tashkil etishda
an'anaviylikdan chekinib ,turli interfaol usullar, innovatsion texnologiyalardan
foydalanilsa o'quvchi-yoshlarning ta'limga qiziqishlari oshishi barobarida, ta'lim sifati
ham ko'tariladi.
Ona tili darslarida o‘quvchilarga beriladigan bilimlar keyingi yillarda asosan
nazariy asosga qurilayotganligi amaliy malakalarning sayozlashuviga olib kelmoqda.
Darsda asosan o‘rganilayotgan qoidani yod oldirish va unga darslikdan misol keltirish
va mashq ishlash bilan cheklanilmoqda.Bu esa o'quvchi-yoahlarni darsdan
zerikishlariga sabab bo'lmoqda.
Dars davomida faqat darslik bilan ishlanmoqda. Oqibatda o‘qituvchi darslik
o‘qituvchisi, o‘quvchi darslik o‘quvchisi bo‘lib qolmoqda. Shu sababli o‘quvchilar
darslikdan tashqari talablarni bajara olmayaptilar, hayotning o‘zi misol va qoida
ekanligini anglab yetmayaptilar. Shunday ekan, amaliy bilimni shakllantirish asoslarini
ishlab chiqishga diqqat qaratish lozim. Buning uchun darsda faqat mashqlar bilan
cheklanmay, o‘quvchilarning lug‘at boyligini oshirish, lug‘at ustida ishlashga o‘rgatish,
ularda to‘g‘ri talaffuz normalarini shakllantirish hamda fikrlash, tafakkur qilish
qobiliyatini rivojlantirishga qaratilgan topshiriqlar berish kerak. Hozir o‘quvchilarni har
bir darsda faol ishtirok etishga undovchi noan’anaviy dars metodidan
foydalanilyapti. Bu dars metodi hozirda turli joylarda o‘zining ijobiy ta’sirini
ko‘rsatyapti.
Interfaol metodlarning juda koʼp turlari mavjud. Masalan: Rolli oʼyin, Davra
suhbati, Baxs-munozara, Muammoli vaziyatlar, Zanjir, Chala xat, Maktub, Blits soʼrov,
Venn diagrammasi, Assisment texnologiyasi, Swot tahlil, Sinkveyn va xakazo.
Bu metodlardan ona tili va adabiyot darslarda foydalanish oʼqitish mazmunini
yaxshi oʼzlashtirishga olib keladi. Oʼz vaqtida oʼqituvchi va oʼquvchi oʼrtasida samimiy
aloqalar oʼrnatiladi. Oʼqitish usullari taʼlim jarayonlarida turli xil koʼrinishlarda
kechadi. ( yakka, juft, guruh, katta guruhlarda) namoyon boʼladi.Oʼquv jarayoni oʼquv
ehtiyojini qondirish bilan yuqori mativatsiyaga ega boʼladi.Axborat berish, olish va
|
