O’ZBEKİTON RESPUBLİKASİ OLİY VA O’RTA TALİM VAZİRLİGİ
BERDAQ NOMİDAGİ QARAQOLPOQ DAVLAT
UNİVERSİTETİ
MENEJMENT VA MARKETING ASOSLARI
(5540500 To’qimachilik sanoati maxsulotlari texnologiyasi sohasi buyicha talabalar
uchun) fanidan
MARUZALAR MATNİ
Худайназарова Г.
NUKUS – 2007
KİRİSh
Respublika ijtimoiy-siyosiy hayotidagi tub o’zgarishlar, boshqarishning mamuriy
buyruqbozlik tizimidan bozor munosabatlariga o’tishi kishilar hayoti o’zgarishiga sabab bo’ldi,
shaxs erkinligi,
tadbirkorlik, ijodchilik masalalarini ilgari surdi.
Respublika demokratiyaning umuminsoniy tamoyillariga asoslanib, ularga muvofiq eng
muhim qadriyat — inson, uning hayoti, erkinligi, izzati, qadr-qimmati
va boshqa huquqlariga
og’ishmay amal qilib kelmoqda. Jamiyatdagi, iqtisodiyotdagi o’zgarishlarni muvaffaqiyatli amalga
oshirish uchun insonlarning ijtimoiy qarashlarini o’zgartirish, ular yangi bilimlarni o’zlashtirishi
uchun imkoniyat yaratish lozim. Bu bilimlarning muhim qismi - menejment mahorati va ilmini
egallash hisoblanadi.
Tor manoda menejment (boshqarish) kishilarga vazifani bajarish, o’zga
kishilarning
mehnati, zakovati, fel atvori sabablaridan foydalangan holda qo’yilgan maqsadga erishish
qobiliyati; shuningdek, ishlab chiqarishni uning samaradorligini oshirish va foyda olish maqsadida
boshqarish
usullari, vositalari va shakllaridir. Menejment inson bilimining biznesni qanday amalga
oshirishni tushunishgagina emas, balki turli vaziyatlarda hatoga yo’l qo’ymaslikka erishishga imkon
yaratuvchi sohani ifodalaydi.
XXI asrda menejment yanada rivojlantiriladi, u global muammolarni hal qilishda o’zining
ahamiyatini
oshirib boradi, ayniqsa inson omilini rivojlantirishda fan amaliyotda katta o’rin
egallaydi.
Bozorning maqsadi - ijtimoiy yo’naltirilgan iqtisodiyotni, samarali boshqarish tizimlarini
shakllantirish, ishlab chiqarishni istemolchilar ehtiyojlariga javob berishga qaratish fuqarolarning
iqtisodiy erkinligiga erishish mehnatsevarlik,
ijodkorlik va tashabbuskorlik, yuqori samaradorlikni
rag’batlantirish uchun sharoit yaratishdir.
Bozor mexanizmi, bir tomondan, mehnat, moddiy, moliyaviy omillardan mutanosib
foydalanish
uchun imkon bersa, ikkinchi tomondan ishlab chiqarishning moslanuvchan, fan-texnika
taraqqiyoti yutuqlarini tez o’zlashtiruvchi bo’lishini talab qiladi.
Bozor jamiyat rivojlanishining barcha bosqichlarida nima ishlab chiqarish, qanday ishlab
chiqarish va kim uchun ishlab chiqarish zarurligi masalalarini hal etishga qaratilgandir.
Bozor munosabatlari sharoitida xo’jalik mexanizmini chuqurroq
tushunish va ishni ilmiy
asosda tashkil etishga yordam beruvchi boshqarish ilmini egallash umumiy ehtiyojga aylanadi.
Menejment asoslari va xo’jalik yuritish mexanizmini bilish har bir rahbar, muhandis, iqtisodchi,
tadbirkor, sotsiolog va huquqshunos, yani iqtisodiyot uchun zarurdir.
