Pedagogik innovatsiyalar, professional

190 
shami bilan elektr uchquni beriladi (karburatorli, injektorli dvigatelda) yoki 
yokilg‘ining mayda zarrachalari forsunka yordamida purkaladi (dizelda), natijada 
siqish kamerasidagi zarra alangalanadi. 
6rasm.
NEXIA avtomobilining dvigatel qirqimi. 
1-moy to‘kish krani; 2-moy saqlagich; 3-moy filtri; 4-suv nasosi; 5-
chiqarish quvuri; 6-kiritish quvuri; 7-injektor; 8-yonilg‘i kanali; 9-resiver; 10-
silindrlar blokiningkallagi; 11-taqsimlash valiningpodshipnikining qopqog‘i; 12-
taqsim- lash vali; 13-karterningshamollatish shlangi; 14-klapanning tirqishini 
to‘g‘rilov- chi shayba; 15-klapan suxarisi; 16-turtkich; 17-klapan prujinasi; 
18,19-klapan- ningyo‘naltiruvchi vtulkalari; 20-klapan; 21-o‘t oldirish shami; 
22-silindrlar blokining kallagi; 23-porshen; 24-kompressor halqa; 25-moy 
sidirgich halqa; 26-porshen barmog‘i; 27-silindrlar bloki; 28-shatun; 29-tirsakli 
val; 30-shatun qopqog‘i; 31-moy sathini o‘lchagich; 32-moy qabul qilgich
. 
Ikkinchi taktda
porshen YUCHN dan PCHN ga harakat qiladi. Bunda 
siqish taktining oxirida boshlangan yonish jarayoni davom etadi, natijada silindrda 
ko‘p miqdorda issiqlik ajraladi va gazlar bosimi ta’sirida porshen PCHN tomon 
harakatlanadi. Bu vaqtda silindrda kengayish takti ketadi. 

191 
Porshenning harakatlanishi vaqtida u o‘z devorlari bilan chiqarish 
darchasini ochishi bilanoq bosimga ega bo‘lgan ishlatilgan gazlar tashqariga chiqa 
boshlaydi. So‘ngra kiritish darchalari ochilib, silindrga nasos yordamida yangi 
zarad (yonilg‘i aralashmasi yoki havo) yuboriladi, u esa ishlatilgan gazlar bilan 
qisman aralashib ularni chiqarish darchalari orqali tashqariga siqib chiqaradi. 
Keyingi siklda shu jarayonlar yana ketma-ket takrorlanadi. 
Rotorli dvigatellarda yonilg‘ining yonishi natijasida kengaygan gazlar 
bosim bilan rotorga ta’sir etib uni aylantiradi. Hozirgi vaqtda, rotorli dvigatellar, 
ayrim kamchiliklari tufayli avtomobillarda kam qo‘llanilmoqda. Rotorli 
dvigatellar o‘z navbatida gaz turbinali va rotor- porshenlilarga bo‘linadi. 

Download 19,16 Mb.