189
Chiqarish takti, porshenning PCHN dan YUCHN ga tomon harakatlanishi
bilan boshlanadi va tirsakli valning 540...720°S gacha burilishida davom etadi.
Bunda chiqarish klapani ochiq bo‘ladi. Bu takt davomida, porshen yuqoriga
harakatlanib ishlatilgan gazlarni atmosferaga siqib chiqaradi va silindrni tozalaydi.
Takt oxirida silindr ichida qolgan gazlarning harorati esa 600...950°S ni tashkil
etadi (5g rasm).
Ikki taktli dvigatelning ish sikli porshenning ikki yurishida yoki tirsakli
valning bir marta aylanishi natijasida sodir bo‘ladi. Bunda ham xuddi to‘rt taktli
dvigatellar kabi ish aralashmasini silindr tashqarisida yoki ichida tayyorlanadi.
Shunga qarab bu sikl bo‘yicha ishlaydigan dvigatellar karburatorli, injektorli yoki
dizel bo‘lishi mumkin. Bu dvigatellarda ishlatilgan gazlarni tashqariga haydash
bilan silindrni tozalash uchun yonilg‘i aralashmasi (karburatorli dvigatelda) yoki
havo oqimidan (dizelda) foydalaniladi.
Dvigatelning turli silindrlarda bir xil nomli taktlarning takrorlanishidagi
ketma-ketlik dvigatelning ish tartibi deb ataladi. To‘rt silindrli to‘rt taktli
dvigatellarning ish tartibi 1-3-4-2 yoki 1-2-4-3 ketma-ketligida bajarilishi
mumkin.
1-jadval
To‘rt taktli to‘rt silindrli ish tartibi 1-3-4-2 bo‘lgan dvigatelda
taktlarning takrorlanishi
Porshen PCHN dan YUCHNga harakatlana boshlaganda birinchi takt
boshlanadi. Bu paytda kiritish va chiqarish darchalari ochiq. Nasos yordamida
kiritish darchasi orqali silindrga yonilg‘i aralashma yoki havo kiritiladi, ular esa
silindr ichida qolgan gazlarni atmosferaga chiqarib yuboradi va porshen tepasidagi
bo‘shliqni to‘ldiradi; yuqoriga harakatlanayotgan porshen o‘z devorlari bilan
kiritish, so‘ngra chiqarish darchalarini to‘sadi. Shu vaqtdan boshlab siqish takti
boshlanadi va porshen YUCHNga yetay deganda siqish kamerasiga o‘t oldirish
