RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR DAVRIDA TILLARNI INTENSIV OʻQITISHNING PSIXOLOGIK-
PEDAGOGIK JIHATLARI
RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ANJUMANI
2023-yil 2-iyun
576
LOYIHAGA ASOSLANGAN O‘QITISH (PBL) BO’LAJAK O’QITUVCHILARDA
KREATIV TAFAKKURNI RIVOJLANTIRUVCHI TEXNOLOGIYA SIFATIDA
Sulaymanova Dildora Nazarovna
SamDU tadqiqotchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.7994197
Annotatsiya. Mazkur maqolada loyihaga asoslangan o‘qitish texnologiyasining mohiyati,
uning ta’lim jarayonidagi o’rni, afzallik va kamchiliklari ilmiy manbalar asosida tahlil etilgan.
Shuningdek, bo’lajak o’qituvchilarda kreativ tafakkurni rivojlantirishda loyihaga asoslangan
o‘qitish texnologiyasining ahamiyati bayon qilingan.
Kalit so‘zlar: kreativlik, kreativ tafakkur, loyiha, loyihaga asoslangan o‘qitish
texnologiyasi, samaradorlik.
Ta’lim jarayonida bo‘lajak mutaxassisda kreativ tafakkurni rivojlantirish bugungi
kundagi ta’lim oldiga qo‘yilgan asosiy vazifalardan biri, desak mubolag‘a bo‘lmaydi. Zero,
ta’lim sohasida olib borilayotgan islohotlar talabalarning atrofdagilar bilan muomala qilishga,
mavjud vazifalarni to‘g‘ri
baholashga, mustaqil, tanqidiy, ijodiy fikrlashga imkon beradigan
o‘quv vaziyatlarini tashkil etish zaruriyatini qo‘ymoqda. Bu esa ta’lim jarayonida bo‘lg‘usi
mutaxassislarning
shu jumladan, bo‘lajak o‘qituvchilarning individual imkoniyatlariga qarab,
ularning bilish faolligini oshirish, kreativ tafakkurini rivojlantirish orqali kelgusi pedagogik
faoliyatga tayyorlashning nazariy-amaliy asoslarini ishlab chiqishni taqozo etadi.
Ana shu nuqtai nazardan ilg‘or xorijiy tajribalar asosida zamonaviy kasbiy ta’lim
mazmunini internatsionalizatsiyalash
va modernizatsiyalash, kompetensiyalarga asoslangan
innovatsion ta’lim muhitini shakllantirilish, talabalarda kreativ tafakkurni rivojlantirishga xizmat
qiladigan interfaol strategiya va vositalarni amaliyotga tatbiq etish asosida talabalarda kreativ
tafakkurni shakllantirishning pedagogik mexanizmlarini takomillashtirish muhim ahamiyat kasb
etadi.
Shunday ekan bo‘lajak o‘qituvchilarni
ijodiy faoliyatga tayyorlash, ularda kreativ
tafakkurni rivojlantirish bugungi kundagi dolzarb vazifalardan biridir.
Kreativlik - (ing. “create”-yaratish, “creative”-yaratuvchi, ijodkor)-individning yangi
g‘oyalarni ishlab chiqarishga tayyorgarlikni tavsiflovchi va mustaqil omil sifatida iqtidorlilikning
tarkibiga kiruvchi ijodiy qobiliyatdir.
Kreativlik
- shaxsning yaratuvchilik, ijodkorlik xislatlari bilan bog‘liq ko‘nikmalar
majmui sifatida namoyon bo‘ladi. Kreativlik o‘z ichiga muammolar nisbatan yuqori darajadagi
sezgirlik, intuitsiya, natijalarni oldindan ko‘ra bilish, fantaziya, tadqiqotchilik va rekleksiyani
qamrab oladi.
Amerikalik olim D. Veksler “Kreativlik fikrning shunday turiki, u shaxsga bir muammo
yoki masala yuzasidan birdaniga bir nechta yechimlar paydo bo‘lishini taqozo etadi va shablonli,
zerikarli fikrlashdan farq qilib, narsa va hodisalar mohiyatidagi o‘zga xoslik, noyoblik sifatlarini
anglashga yordam beradi” - deb ta’rif beradi.
Pedagogik maqsad pedagogik jarayonni tashkil etishga
tayyorlanish bosqichida
pedagogik vazifa sifatida qabul qilinadi. Pedagogik faoliyatning muvaffaqiyati turli vazifalar
mohiyatining bir yo‘la birin-ketin anglanishiga bog‘liq. Xususan, talabalarni kasbga tayyorlashda
pedagogik umumiy (pedagogik faoliyat uchun umumiy), boqichli (pedagogik jarayonning
ma’lum bosqichi
mohiyatini aniq ifodalaydigan, ya’ni alohida olingan bosqich vazifalari),
