BO‘LAJAK O‘QITUVCHILARDA AXLOQIY-MA’NAVIY KOMPETENSIYANI

Download 2,09 Mb. Pdf ko'rish
bet	53/163
Sana	13.05.2024
Hajmi	2,09 Mb.
	#229627

1 ... 49 50 51 52 53 54 55 56 ... 163

Bog'liq
05.12.2021 To`plam Ped mahorat OAK

BO‘LAJAK O‘QITUVCHILARDA AXLOQIY-MA’NAVIY KOMPETENSIYANI
RIVOJLANTIRISHNING PEDAGOGIK IMKONIYATLARI

Ushbu maqolada kompetensiyaning pedagogik imkoniyatlari va rivojlanish tarixi, kompetensiya
muammosi, axloqiy-ma’naviy kompetensiya va kompetentlik mazmuni va uni bo‘lajak o‘qituvchilarda
rivojlantirish bo‘yicha amaliy tavsiyalar berilgan.
Kalit so‘zlar: bo‘lajak o‘qituvchi, kompetensiya, kompetentlik, axloqiy-ma’naviy kompetensiya,
shaxsiy kompetensiya, ijtimoiy kompetensiya.

ПЕДАГОГИЧЕСКИЕ ВОЗМОЖНОСТИ РАЗВИТИЯ ЭТИЧЕСКОЙ И ДУХОВНОЙ
КОМПЕТЕНТНОСТИ У БУДУЩИХ УЧИТЕЛЕЙ
В статье приводятся описание педагогических возможностей и история развития компетенции,
проблема компетенции, содержание нравственно-духовной компетентности и личностной
компетентности и пути её развития у будущих учителей.
Ключевые слова:
будущий учителъ, компетенция, компетентностъ, нравственно-духовная
компетенция, личностная компетенция, социальная компетенция.

PEDAGOGICAL OPPORTUNITIES FOR THE DEVELOPMENT OF ETHICAL AND
SPIRITUAL COMPETENCE IN FUTURE TEACHERS
This article describes the pedagogical possibilities and historiy of development of competence, the
problem of competence, the content of moral and spiritual competence and competence and ways to develop
it in future teachers.
Key words: future teacher, competence, competence moral and spiritual competenc`e, personal
competence, social competence.

Kirish.
Yurtimizda bo‘lajak pedagoglarni zamonaviy ta’lim olishi va egallagan bilimlarni amalda
qo‘llash muammolari xalqaro ta’lim standartlari talablarining joriy qilinishiga alohida ahamiyat
qaratilmoqda. Bunda yosh o‘qituvchilarning pedagogik kompetentligi, zamonaviy axborot va pedagogik
texnologiyalarni ta’lim jarayonida qo‘llashga qaratilgan ilmiy izlanishlar muhim o‘rin tutadi.
Mamlakatimizda ilg‘or xorij tajribalari asosida uzluksiz ta’lim tizimi uchun yosh pedagoglarni
tayyorlashning zamonaviy ta’lim tizimi talablari asosida ichki imkoniyatlarni ro‘yobga chiqarish uchun zarur
shart-sharoitlar yaratishda tadqiqot ishlari olib borilmoqda. O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish
bo‘yicha “Harakatlar strategyasida” “uzluksiz ta’lim tizimini yanada takomillashtirish, sifatli ta’lim
xizmatlarining imkoniyatlarini oshirish, mehnat bozorining zamonaviy ehtiyojlariga mos yuqori malakali
kadrlar tayyorlash siyosatini davom ettirish” kabi ustuvor vazifalar belgilangan [1]. Bugungi kunda
zamonaviy jamiyatni shakllanish jarayonida jamiyat hayotining barcha jabhalarida raqobat kuchayib
insonning axloqiy ma’naviy va intellektual fazilatlariga talab ortib bormoqda. Axloqiy tamoyillarga ega
bo‘lgan ijodkor pedagoglar jamiyat uchun ishonchli kasbiy faoliyat sohasini yaratishga qodir bo‘lishlari
kerak. Bu borada axloqiy ma’naviy, kasbiy kompetentlikni rivojlantirish pedagogik tizimni yanada
takomillashtirishda muhim o‘rin tutadi. Shu o‘rinda fan va texnika rivoji ta’lim va uning natijalariga
qo‘yiladigan talablarni tubdan o‘zgartirishni talab etmoqda. Shunga asosan, yangi avlod standartlarini
yaratish pedagoglarning oldiga muhim vazifa qilib qo‘yilmoqda. Hozirgi vaqtgacha yaratilgan davlat ta’lim
standartlari tizimli-faoliyatli yondashuvga asoslangan, ya’ni ta’lim maskanlarining maqsadini bilim,
ko‘nikma va malakalarni o‘zlashtirish tarzida aniqlashtirishdan iborat edi. Shu bois yangi davlat ta’lim
standartlarini o‘z-o‘zini rivojlantirishga qaratilgan kompetent-faoliyatli yondashuvga asoslanishdan kelib
chiqqan holda belgilash talab etilmoqda. Chunki oliy ta’limda tashkil etilayotgan o‘quv-tarbiya jarayonining
mohiyati tinglovchilarning ehtiyojlari va qobiliyatlarini rivojlantirish emas, balki bilimlarni axborot-verbal

“PEDAGOGIK MAHORAT” ilmiy-nazariy va metodik jurnal. 2022, № 3-4
49
tarzda yetkazish, ko‘nikma va malakalarni shakllantirishdan iborat bo‘lib qolmoqda. Bunday reproduktiv
tarzda o‘zlashtirilgan ma’lumotlar tinglovchining amaliy faoliyat tajribasini rivojlantirishga yetarlicha imkon
bermaydi. Natijada, talabalar juda ko‘p axborotni behuda jamg‘arilishi, ta’limning samarasi past ekani va
uning real voqelikka mos kelmasligi kabi tafovutlar ko‘zga tashlanmoqda. Aniqrog‘i, o‘quvchi real hayotdan
uzoqlashib qolgandek, uning oldiga faqat ilgaridan to‘plangan axborotlarnigina o‘zlashtirish maqsadi
qo‘yilgandek tuyuladi. Ta’lim jarayonidagi markaziy shaxslar o‘qituvchilardir. Ta’limning muvaffaqiyati
ularning tayyorgarligi bilimdonligi va ishlash sifatiga bog‘liq. Bunda o‘qituvchining kompetensiyasi muhim
o‘rin tutadi.

Download 2,09 Mb.

1 ... 49 50 51 52 53 54 55 56 ... 163

Download 2,09 Mb.

Pdf ko'rish