“PEDAGOGIK MAHORAT” ilmiy-nazariy va metodik jurnal. 2022, № 3-4
66
Shunday qilib, badavlat qatlamdan boʻlgan aholining qabul darajasi, umuman olganda, quyi qatlamdan
boʻlgan Ozarbayjonning oliy oʻquv yurtlariga qabul qilish darajasidan ikki baravar yuqori.
Globallashib
borayotgan dunyoda yoshlardan tortib keksalargacha butun Ozarbayjon aholisining bilim va koʻnikmalarini
rivojlantirish uchun ta’lim tizimida shoshilinch islohotlarni amalga oshirish zarur. Globallashuv bilim va
axborot olamida ta’limni fansiz, ayniqsa, uning fundamental qismisiz tasavvur etib boʻlmaydi. Ozarbayjon
ham kelajakda talabalarni xorijiy universitetlar va xususiy ta’lim kompaniyalariga talabalarni jalb etish
masalasini koʻrib chiqishi kerak.
Qirgʻiziston Respublikasida mustaqillikdan keyin ta’lim tizimida jiddiy oʻzgarishlar amalga oshirildi.
2003-yilning yanvar oyida Qirgʻiziston Respublikasining ilmiy va ta’lim muassasalariga kirishni
ta’minlashga qaratilgan “Virtual ipak yoʻli” xalqaro loyihasini amalga oshirish boshlandi. “Qirgʻiziston
Respublikasini rivojlantirish boʻyicha axborot-kommunikatsiya texnologiyalari” 2002-yil 10-martda
tasdiqlangan kadrlar salohiyatini rivojlantirish va kadrlar tayyorlashga bagʻishlangan boʻlimda quyidagi
yoʻnalishlar boʻyicha tadbirlar koʻzda tutilgan:
1. Axborotlashtirish ta’lim
va bilimlarni boshqarish, kompyuter savodxonligining universal minimal
darajasini ta’minlash, barcha darajadagi ta’lim muassasalarida informatika fanini oʻqitishning ta’lim
standartlarini ishlab chiqish va joriy etish, oʻqitishning kompyuterlashtirilgan texnologiyalarini joriy etish.
2. AKT sohasining kadrlar salohiytini, kadrlar salohiyatini rivojlantirish koʻp bosqichli kasbiy ta’limni
rivojlantirish, axborot mahsulotlari va elektron sanoatini rivojlantirish.
3. Kattalar ta’limida AKTdan foydalanish, AKTga asoslangan masofaviy ta’lim tizimlarini, elektron
darsliklar va kompyuter ta’lim tizmilarini yaratish, pedagog kadrlarni qayta tayyorlash.
Ta’lim va fan vazirligi ma’lumotlariga koʻra, Qirgʻizistonda 50 dan ortiq oliy oʻquv yurtlari mavjud
boʻlib, ularda 243 ming talaba tahsil oladi. Oliy ta’lim tizimi 51 ta, ulardan 33tasi davlat va 18 tasi xususiy.
Deyarli barcha universitetlar internetga jumladan, “ANKET” ilmiy va ta’lim kompyuter tarmogʻiga ulangan.
Qirgʻizistonda “Masofaviy ta’lim tarmogʻi” loyihasi amalga oshirilgan boʻlib,
uning maqsadi
Qirgʻizistonning chekka hududlarida masofaviy ta’limni joriy etishdan iborat. Institut va uning filiallarida
kunduzgi va sirtqi boʻlimlarida talabalani masofaviy texnologiyalar bilan tayyorlash boshlandi.
Armaniston Respublikasi Ta’lim va fan vazirligi 2010-yil fevral oyida “Oliy va oliy oʻquv yurtidan
keyingi ta’limda masofaviy ta’limni qoʻllash toʻgʻisida”gi Nizomni tasdiqladi. Arman universiteti sifatli
ta’limni kafolatlaydi va eng yangi usul va materiallardan foydalanadi. Mamlakatning yetakchi
universitetlarida ta’limning asosiy vositasi internet resurslaridan foydalanishni sinfda oʻqitish elementlari,
ularning tashkiliy-texnik yechimlari, oʻquv materiallari, oʻquv uslubiy ta’lim tizimi bilan uygʻunlashtirishga
asoslangan aralash modelga aylanib bormoqda.Oʻquv-uslubiy majmualar talabalarning mustaqil ta’limini
ta’minlaydigan tarkibiy qismlardan - ma’ruzalar
matnlari, topshiriqlar, lugʻatlar, oʻquv materiallarni
sharhlaydigan kompyuter taqdimotlaridan tuziladi.
Xulosa
qilib shuni aytish joizki, MDH davlatlarida, ya’ni Oʻzbekistonda oliy ta’lim tizimi yuqori
darajalarga erishmoqda, ya’ni dunyoda yetakchi universitetlar qatoridan joy olmoqda. Bir qator davlatlarda,
shuningdek, Moldova davlatida oliy ta’limni xalqarolashtirishga katta e’tibor qaratish zarurdir. Moldova
davlatida ta’lim tizimi juda past koʻrsatkichda ekanligini koʻrishimiz mumkin.
Dunyoning rivojlangan
mamlakatlaridan biri Rossiyada esa oliy oʻquv yurtlariga byudjetdan tashqari pullik qabul qilish imkoniyati
va shunga oʻxshash bir qancha afzalliklar berildi. Qirgʻiziston Respublikasida esa mustaqillikdan keyin
ta’lim tizimida bir qancha jiddiy oʻzgarishlar yuz berdi. Buning yaqqol dalili sifatida “Virtual ipak yoʻli”
xalqaro loyihasidir. Rossiya davlatida poytaxt universitetlar boshqa universitetlar uchun uslubiy rahbarlik va
kadrlar bilan ta’minlash funksiyalarini bajargan.
