|
Pedagogika 017, 6-son Bosh muharrirBog'liq 4979 197 2017. 6-sonPEDAGOGIKA
2017, 6-son
122
bosqichlarda bilim, malaka, ko‘nikmaning shakllanishiga qarab til hodisasi,
termin-tushuncha chizmasida ish kо‘rib, yakunida termin-tushuncha – til
hodisasi qolipidagi tahlillarga о‘tadi. Kо‘rinadiki, ta’rif о‘rnida til hodisasining
nimani bildirishini aytish amal qiladi, termin о‘zlashgandan keyin ta’rif о‘rnida
amal qilgan holat – til hodisasining nimani bildirishi tahlillardan tushirib
qoldiriladi, unga zarurat qolmaydi.
Amaliyotda birinchi – uchinchi turdagi ish shakllari kо‘p qо‘llanadi, uchinchi
va tо‘rtinchi ish shakllariga esa kamroq murojaat etiladi. Buni shunday
tushunmoq lozimki, fikran bajariladigan tahlilning ixchamlab borilishini
о‘rgatishga yetarli e’tibor berilmaydi. Vaholanki, har bir nazariy bilim ustidagi
ishlar tо‘rtinchi holat bilan yakunlanmog‘i darkor. Bunday qilinmas ekan,
pirovard maqsadga erishilmay qolinadi.
Yuqoridagi tо‘rt ish shakli malaka tomon rivojlanib borish xususiyatiga ega.
Shunday ekan, ularni bajarishdagi vaqt oralig‘i qancha bо‘lishi kerakligi ham
muhim masalalardan biridir. Bu, albatta, о‘rganilayotgan til hodisasining oson-
qiyinlik darajasiga bog‘liq:
oson mavzu о‘tilayotganda, tо‘rtala ish shakli bir yoki ikki dars
mobaynida ketma-ket bajarilgani maqsadga muvofiqdir;
qiyinroq mavzu bо‘yicha ish olib borilganda, birinchi va ikkinchi ish
shakllariga birinchi darsda, uchinchi ish shakliga ikkinchi darsda, tо‘rtinchisiga
uchinchi darsda vaqt ajratgan ma’qul;
qiyin mavzular o‘tilganda, birinchi darsda ta’rifni о‘quvchilarga yod
oldirmagan holda, tо‘g‘ridan tо‘g‘ri savollarga javob bradigan ta’rifni о‘qib, sо‘ng
kо‘z qirini tashlab javob qaytarish, keyingi ikki darsda uchinchi, navbatdagi
darslarda tо‘rtinchi ish turiga vaqt ajratish lozim.
Xullas, ona tili darslarida ta’riflar ustidagi ishlarga juda kam vaqt ajratib,
buni termin-tushuncha о‘zlashtirilishiga qadar bajarish, keyinchalik ularga
zarurat sezilgandagina qaytish maqsadga muvofiq.
|
| |
