Hozirgi vaqtda pedagogik texnologiyalarni e’tirof etishning to‘rtinchi bosqichi davom etmoqda. Bugungi kunda pedagogik texnologiyalar fanlararo birikish (konglomerat) sifatida tan olinmoqda. U pedagogik bi-limlarning ma’lum bo‘lgan barcha tarmoqlari bazasida amal qiladi va o‘zining ilmiy tushunchalarini boyitishda boshqa fanlar (kibernetika, mantiq, sotsiologiya, informatika, optika, akustika, kasbiy menejment) yutuqlaridan foydalanadi.
Bu bosqichning boshlanishi 1970-yillarga to‘g‘ri keladi. Bu davrda P.D. Mitchell o‘z tadqiqoti natijalari haqida matbuotda ko‘plab maqo-lalar e’lon qildi. U o‘zining ilmiy izlanishlari natijasida “pedagogik tex-nologiyaning fanlararo bog‘lanish tendensiyasi ortgani va buning nati-jasida PT ma’nosining g‘oyaviy yo‘nalishlari kengaygani” haqida xulosa chiqardi (Mitchel P.D. Educational Technology: Pancebo// Bajpai A.C. and Leedham. (Eds). Aspects of Educational Technology, 4. London: Pitham, 1970).
Shuni ta’kidlash joizki, pedagogik texnologiyalarni e’tirof etishning keyingi ikki bosqichida nihoyatda ko‘plab maqolalar e’lon qilinib, ular qizg‘in bahs-munozaralarga sabab bo‘ldi. “Pedagogik adabiyotlarning milliy bibliografik ko‘rsatkichi”da keltirilgan ma’lumotlarga ko‘ra (AQSh da 1927-yildan buyon nashr etiladi), dunyoda pedagogika bo‘yi-cha har oyda ingliz tilida 20 mingga yaqin maqola, 1800 ta kitob chop etiladi (Educational Index, New-York, 1992 vol. 63). 1992-yilda kato-logda ko‘rsatilgan pedagogik Jurnallar soni 356 tani tashkil etgan. Shular-dan 19 tasining nomida “texnologiya” atamasi mavjud.
Pedagogik texnologiyaning yuqorida qayd etilgan uchta darajasi bir-birini to‘ldiradi va taqozo etadi. O‘zbekistonda pedagogik texnologiya masalalari, asosan, ta’lim doirasida o‘rganilmoqda.
Ta’lim texnologiyasi o‘quv-tarbiya jarayonini boshqarishning hozirgi yetakchi prinsipi (subordinatsiya) ni chegaralaydi, unda koordinatsiya o‘qituvchi (pedagog) va o‘quvchi-talaba faoliyatini o‘zaro muvofiqlashtirishning yetakchi prinsipiga aylanadi. Koordinatsiya ta’limni tashkil qilish, boshqarish va nazorat qilishning bosh prinsipiga aylanganda o‘quvchi-talaba ta’lim jarayonining o‘qituvchi (pedagog) bilan teng huquqli subektiga aylanadi, ta’lim jarayonini o‘qituvchi (pedagog) va o‘quvchi-talaba birgalikda amalga oshiradi.
G‘arb mamlakatlaridagi ta’lim texnologiyasining bosh g‘oyasi dasturlashtirilgan ta’limga borib taqaladi. Dasturlashtirilgan ta’lim asoschilaridan biri B. F. Skinnerning ta’kidlashicha,
|
