Oczbek ma’rifatparvarlaridan Abdulla Avloniy yoslilaming biror
kasb bilan mashg‘ul bo‘lishini birinchi galdagi muhim ish deb
hisoblagan. «Turkiy guliston yoxud axloq» asarida dangasalik,
yalqovlikni qoralab, harakatchanlikni ulug‘lab shunday yozgan:
«Sihatimiz, saodatimiz, qanoatimiz, sabrimiz, fazilatlarimiz, bu
tun hayotimiz harakatimizga bog‘liq. Harakatsiz kishilar har
narsadan mahrum, doim boshqalaming yordamiga muhtoj bo‘lib
qolurlar». Shuning uchun bolalarni hunar o‘rganishga chaqirib,
kishilarni biror kasb bilan shug‘ullanishga undab, yoshlar bu ko‘-
mirchilik, bu temirchilik menga munosib ish emas, deb dangasalik
qilib, ishsiz yursa, zo‘r ayb hisoblanishini uqtirgan.
Yosh avlodni mehnatsevarlik ruhida tarbiyalashda xalqimiz
tomonidan yaratilgan m ehnatni ulug‘lovchi maqollarning o‘rni
beqiyos. 0 ‘zbek xalq maqollarida mehnat tufayli inson o‘z baxtini
topishi mumkinligi, mehnat saodatga erishish kaliti ekanligi g‘o-
yasi birinchi o‘rinda turadi:
Halol mehnat — yaxshi odat,
Berur senga saodat.
Mehnatli non — shakar,
Mehnatsiz non — zahar.
Uzoq umming siri mehnatda.
Mehnat shaxsni har tomonlama kamol toptirishning asosiy
omilidir. Shuning uchun har bir bola maktabgacha ta’lim yoshidan
boshlab mehnat jarayonida ishtirok etishi kerak. Bolalar bog‘-
chasida, oilada bajariladigan, murakkab bo‘lmagan har bir top-
shiriq bolaning kundalik vazifasiga aylanishi lozim.
Bola mehnatning ahamiyatini, mohiyatini tushunib yetishi
uchun tarbiyachi kattalar mehnati, bolalarning o‘zlari bajaradigan
mehnat turlarini kuzatish bo‘yicha ekskursiyalar uyushtiradi.
Quruvchilar mehnatini kuzatish jarayonida bolalar g‘isht te-
ruvchining, bo‘yoqchi, duradgorning mehnati bilan tanishadi.
Bolalar qurish bilan tanishish davomida bilib olgan barcha ta-
saw ur va tushunchalari, ularning ko‘zi oldida ajoyib bino barpo
etgan kishilar mehnatining go‘zalligi namoyon bo‘ladi.
Mehnat bolalardan diqqat, o‘tkir zehnlilik, topqirlik, ijodkor-
lik, qobiliyatlarini egallashni talab etadi. Mehnat jarayoni bola
nutqini yangi so‘zlar bilan boyitadi.
