|
“PEDAGOGS”
international research journal ISSN
Pdf ko'rish
|
| bet | 140/275 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 30,71 Mb. | | #228485 |
Bog'liq 20-5-PB“PEDAGOGS”
international research journal ISSN:
2181-4027
_SJIF:
4.995
www.pedagoglar.uz
Volume-8, Issue-4, April - 2022
153
MUHOKAMA
O’zbek tili lug’at boyligining kattagina qismini insonlarga qo’yiluvchi
maxsus nomlar tashkil etadi. Kishilarning atoqli otlari fanda antroponimlar deb
yuritiladi. Antroponim (lotincha: antropos - odam, onima - ism, nom) kishi nomi
demakdir [6.336b]. Kishi nomlariga xos xususiyatlarni o’rganuvchi onomastikaning
bir bo’limi antroponimikadir. Antroponimlar til lug’at tarkibida o’z o’rniga va
tizimiy xususiyatlariga ega. Yuqorida qayd qilinganidek, har bir onomastik tizim
yana mayda tizimchalarga bo'linadi. Jumladan, atoqli otlar sistemasiga kiruvchi
antroponimlar ham o’z navbatida boshqa mayda sistemalarga bo’linadi.
Bular quyidagilar:
1. Ismlar;
2. Familiyalar;
3. Ota ismlari;
4. Taxalluslar;
5. Laqablar [5]
Toponimika (yun. topos — joy va onyma — ism, nom) — jo’g’rofiy nomlarning
paydo bo’lishi , rivojlanishi, o’zgarishi, va to’g’ri yozilishini o’rganuvchi fan.
Geografik atoqli nomlarni, ularning paydo bo’lishi yoki yaratilish qonuniyatlarini,
rivojlanish va oʻzgarishini, tarixiy etimologik manbalari va grammatik
xususiyatlarini, ularning tuzilishini, tarqalish hududlari hamda atalish sabablarini
oʻrganuvchi bo’lim. Muayyan bir hududdagi joy nomlari majmui — toponimiya,
alohida olingan joy nomi esa toponim deb ataladi. Toponimlar ham, til leksikasining
bir qismi sifatida boshqa hamma so’zlar singari til qonuniyatlariga bo’ysunadi, lekin
oʻzining paydo bo’lishi va baʼzi ichki xususiyatlari jihatidan jamiyatning kundalik
moddiy va maʼnaviy holati, iqtisodiy turmushi, orzu va intilishlariga aloqador bo’lib,
maʼlum darajada boshqa guruh so’zlardan farq qiladi [7].
Har bir tarjimon o’zga tildagi asarlarni tarjima qilar ekan, tarjima jarayonida
turli leksik va grammatik hamda boshqa muammolarga duch kelishi tabiiydir.
|
| |
