|
Pedagogs international research journalBog'liq 98-71-PBKalit so‘zlar: Avtomobil, ichki yonuv dvigatellari, bug‘ mashinasi, ot kuchi,
samokatka.
Avtomobilsozlik tarixi
Avtomobillar xayotimizga shunchalik kirib kelganki ularsiz turmushni tasavvur
qilish qiyin. Xususan xozirgi kunda xom ashyo va tayyor maxsulotlarni tashish, ochiq
usulda ko‘mir va ruda qazib chiqarish, sanoat usulida uy-joy binolari va sanoat
korxonalari qurish, qishlok xo‘jaligiga zarur yuklar, ug‘it va turli maxsulotlar tashish,
keng iste’mol mollarini bevosita iste’molchilarga uz vaqtida etkazib berish va boshqa
maqsadlarda avtomobillardan foydalaniladi. Yuk avtomobillaridan tashqari passajir
avtomobillarining ham mamlakatimiz axolisining kundalik turmushidagi axamiyati
katta.
Birinchi avtomobil qaerda va qachon yaratilgan, avtomobillardan avval qanday
xarakat vositasi bo‘lgan? Xarakat manbai bo‘lgan dvigatellar qachon yaratilgan?
Dvigatellarning qanday turlari bor? Xozirgi davrda qanday avtomobillar yaratilyapti
va xokazo savollarga javob topish uchun avtomobil tarixiga nazar tashlaymiz.
«Avtomobil» so‘zi grekcha «autos» - o‘zi va lotincha «mobilis» -
xarakatlanuvchi so‘zlar yig‘indisidan tashkil topgan bo‘lib «O‘zi - xarakatlanuvchi»
degan ma’noni bildiradi.
Avtomobil - quruqlikda xarakatlanuvchi transport vositasi bo‘lib, mustaqil
energiya manbaiga ega bo‘lgan dvigatel bilan jihozlangan hamda katta qulaylikka va
xafsizlikka ega bo‘lgan holda relssiz yo‘llarda yuk va odamlarni tashish uchun
mo‘ljallangan mashinadir. Avtomobilni bunday ta’riflash uni boshqa transport
vositalaridan ajratib turadi.
Hozirgi avtomobilning paydo bo‘lishi oddiy tegirmon g‘ildiragidan to inson
muskulidan xarakatga keluvchi o‘ziyurar aravachagacha bo‘lgan juda uzoq yo‘lni
bosib o‘tdi. Birinchi marta ana shunday aravacha bundan 200 yil muqaddam yaratilgan
edi. Bunday o‘ziyurar arava Rossiyada istiqomat qiluvchi deo‘qon Leontiy
|
| |
