77
joqarı turıwshı hám basqa da organlar tárepinen qaytarıp
berilmew tiykarında ajıratılatuǵın qarjılar;
qayırqomlıq hám usı sıyaqlı basqa da qarjılar.
Investiciyalardıń sırtqı
derekleri tómendegiler:
oraylıq hám
jergilikli byudjetten, isbilermenlikti qollap-
quwatlawshı hár qıylı fondlar tárepinen ajıratılatuǵın qaytarıp
berilmew tiykarındaǵı qarjılar;
kárxanalar Nızam jamǵarmasında finanslıq
yaki basqa
materiallıq hám materiallıq emes qatnası formasında, sonday-aq,
xalıqaralıq finans institutları hám óz aldına táreplerdiń tuwrıdan-tuwrı
qoyılmaları formasında engiziletuǵın shet el investiciyaları;
mámleket hám hár qıylı fondlar tárepinen qaytarıp
beriw
shárti menen beriliwshi kreditler, sonday-aq jeńilletilgen kreditler.
Kárxanalardıń óz betinshe xojalıq háreketi jaǵdaylarında ishki
qarjılar quramında amortizaciya ajıratpaları tiykarǵı orındı iyeleydi.
Onıń kárxananıń investiciyalıq resurslarındaǵı úlesi 50 payız hám
onnanda kópti quraydı.
Investiciyalıq maqsetlerge baǵdarlanıwshı qarjılardıń jetispewi
jaǵdayında lizing investicyalıq xızmetti jedellestiriwshi áhmiyetli
qural bolıp xızmet etedi.
Lizing – finanslıq-kredit qatnasıqlarınıń formalarınıń biri bolıp,
kárxanalardıń qurılma hám ásbap-úskenelerin islep shıǵarıwshı
kárxanalar yaki arnawlı shólkemlestirilgen lizing kompaniyalarınan
uzaq múddetke ijaraǵa alıwdı ańlatadı. Lizing shártnamasında
kórsetilgen táreplerden tısqarı investiciyalıq joybarlardı finanslastırıw
hám de olardı bunıń ushın kerekli bolǵan qarjılar menen támiyinlew
imkaniyatına iye bolǵan kommerciyalıq yaki investiciyalıq bankler de
qatnasıwı múmkin.
Investiciyalardan (kapital qoyılmalardan) paydalanıwdıń tiykarǵı
baǵdarları tómendegiler bolıp esaplanadı:
jańa qurılıs;
kárxananı keńeytiw hám qayta tiklew;
78
óndiristi zamanagóylestiriw hám texnikalıq
jaqtan qayta
qurallandırıw;
hárekettegi quwatlardı jetilistiriw.
