21
hamkorligi 1991-yil 19-dekabrda imzolangan hukumatlararo bitimlarga muvofiq
olib borildi
67
. O‘zbekiston 1993-yildan Turkiyaning hamkorlik
va muvofiqlashtirish
agentligi (TIKA)
68
bilan tibbiyotning turli yo‘nalishlari bo‘yicha hamkorlik
aloqalarini yo‘lga qo‘ydi. 1993-2017-yillar davomida TIKA tomonidan O‘zbekistonga
30 million AQSH dollaridan ziyod mablag‘ ajratildi
69
. 2008-2009-yillar davomida
Turkiya tomonidan O‘zbekistonga yordam sifatida umumiy miqdori 2.72 million
AQSH dollari miqdoridagi vaksinalar yetkazib berildi
70
.
Ikkala davlatning tibbiyot o‘quv yurtlari o‘rtasida ham aloqalar yo‘lga
qo‘yildi. Masalan, 1992-1998-yillar davomida O‘zbekistondagi tibbiyot institutlarida
turkiyalik 17 nafar talaba tahsil oldi. 2009-2017-yillar mobaynida O‘zbekistonda
turk mutaxassislari 760 nafar bemor bolalarda jarrohlik amaliyotlarini o‘tkazdi.
2014-yilda Toshkentda Turkiya Hamkorlik va muvofiqlashtirish agentligi ko‘magida
Markaziy Osiyodagi ilk Suyak iligi transplantatsiyasi markazi ochilgan bo‘lsa,
2015-yilda esa Respublika Ginekologiya va akusherlik
ixtisoslashtirilgan ilmiy
markazi qoshida Simulyatsiya o‘quv markazi o‘z faoliyatini boshladi
71
.
O‘zbekistonning Hindiston bilan sog‘liqni saqlash sohasidagi hamkorligida
farmatsevtika tarmog‘i yetakchilik qilib, 1997-yilda shu sohada Hindistonning
“Soche” firmasi bilan qo‘shma korxona tuzildi va dori-darmonlar ishlab chiqarish
yo‘lga qo‘yildi
72
.
Toshkent Farmatsevtika instituti qoshida 2002-yildan
Dori vositalarni
standartlash ilmiy markazi (DVSIM) tashkil etildi
73
. Ilmiy markaz xodimlari
Hindistondagi NIPER farmatsevtika instituti bilan aloqlar o‘rnatdi. Markaz
Hindistonning “Meditab Specialities PytLik” “UZPHARMLCFRE”, “Shayana
Farm”, t “Gufic Avicenna”, “Nabros Pharma Pyt. Ltd”, “OMNI LENS PVT. LTD”
kabi kompaniyalari bilan turli loyihalarda hamkorlik qildi
74
.
O‘zbekistonda sog‘liqni saqlash sohasini rivojlantirishda
Koreya tajribasi
ancha qo‘l keldi. 2007-yili Koreya Respublikasining “UNIDUS” korporatsiyasi
tomonidan O‘zbekistonga muruvvat yordami yuklari yuborilib
75
, ularining katta
qismini tibbiy anjomlar tashkil etdi.
2012-yil mayda Toshkent shahrida o‘tkazilgan 17-Xalqaro tibbiyot ko‘rgazmasida
Koreya Respublikasining “BIOVISION” tibbiyot kompaniyasi umurtqa pog‘ona
kasalliklariga tashxis qo‘yib, uni davolashga mo‘ljallangan uskunalarni namoyish
qilishdi
76
.
67
Уз.А. Документы, подписанные в Турции // Народное слово, 1991 год, 21 декабря. – №245. – С. 1.
68
TIKA – Turkiya Xalqaro hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti.
69
Халқ сўзи, 2018 йил, 28 апрель.
70
Соатова И. Мақсадлар муштараклиги // Ўзбекистонда соғлиқни сақлаш, 2009 йил 4 декабрь.
71
Imamov B.X. O‘zbekiston va Turkiya davlatlari o‘rtasidagi siyosiy, iqtisodiy va madaniy aloqalar (1991-2018 yy.).
Monografiya. – Qarshi: Intellekt nashriyoti, 2021. – Б. 105-115. (166 b.).
72
O‘z ITTH MA, M-372-Fond, 1-ro‘yxat (davomi), 407-ish, 121-varaq.
73
Тошкент Фармацевтика институти. – Тошкент, 2007. – Б. 32.
74
Toshkent Farmatsevtika instituti
joriy arxivi materiallari, Institut kutubxonasida ta’lim muassasi tarixiga doir
saqlanayotgan ma’lumotlar jamg‘armasi materiallari.
75
O‘zR MA, M-37-fond, 1-ro‘yxat, 8124-ish, 13-varaq.
76
Баратов Ҳ. Замонавий тиббиётнинг бугуни ва эртаси // Ўзбекистонда соғлиқни сақлаш, 2012 йил 4 май.
22
Yaponiyaning Xalqaro hamkorlik agentligi (JICA) 1993-yili O‘zbekistonga
1 mlrd. AQSH dollari miqdorida moliyaviy yordam ko‘rsatdi. Shu yilda Yaponiyadan
O‘zbekistonga birinchi tibbiyot sohasidagi texnik mutaxassislar keldi
77
.
Yaponiya O‘zbekistonga onalik va bolalikni muhofaza qilish tadbirlarida ham
yaqindan ko‘mak berdi. 1995-2002-yillar davomida Yaponiya O‘zbekistonning
tug‘uruq va bolalar muassasalarini tibbiy asbob-uskunalar bilan jihozlash bo‘yicha
katta yordam ko‘rsatdi. Masalan, 1996-yilda Yaponiya granti asosida Toshkent
Pediatriya tibbiyot institutining klinikasi va Pediatriya ITI umumiy qiymati 650
million yapon iyeniga teng bo‘lgan tibbiy jihozlar bilan ta’minlandi
78
.
O‘zbekistonning Xitoy bilan sog‘liqni saqlash sohasidagi hamkorligi ayniqsa,
pandemiya sharoitida kuchaydi. O‘zbekiston Xitoyning “Zhifei Logcom
Biopharmaceutical Co.,Ltd” kompaniyasi bilan hamkorlikda “ZF 2001” vaksinasini
klinik sinovlardan o‘tkazdi. O‘zbekistonga 8 nafar xitoylik mutaxassis tashrif buyurdi
va 3133 nafar ko‘ngillida vaksinatsiyaning klinik sinovlari amalga oshirildi
79
.
Xullas, O‘zbekistonning Osiyo yetakchilari bilan
aholi salomatligini saqlash
sohasidagi hamkorlik aloqalari o‘zining ijobiy natijalarini ko‘rsatdi.
Uchinchi bobning ikkinchi paragrafi “
O‘zbekistonning MDH davlatlari bilan
