40
rivojlantirish,
o‘z-o‘zini
takomillashtirish
qobiliyatlariga ega bo‘lishi lozim. Finlyandiyada
Kattalar Ta’limi Tashkiloti (FAEA),
Fransiyada
“tajriba orqali olingan bilimlarni tasdiqlash”
(«Validation des Aquis de l’Expérience» (VAE)
tushunchasining kiritilishi natijasida norasmiy va
informal ta’limning me’yoriy-huquqiy bazasi
yaratilgan. Germaniyada Weiterbildungspass (Uzluksiz ta’lim pasporti) va
ernkultur Kompetenzentwicklung (Kompetensiyalarni rivojlantirishda ta’lim
madaniyati)
joriy qilingan, Rossiyada “LifelongLearning” (hayot davomida
o‘rganish) g‘oyasi malaka oshirish kurslari, qo‘shimcha va to‘ldiruvchi ta’lim
dasturlariga tatbiq etilgan. Uzluksiz ta’lim nazariyasining
konseptual holatlaridan
farqli o‘laroq, kattalar ta’limi nazariyasi va amaliyoti asosida katta odam tabiatidan
kelib chiqqan tamoyillar yotadi: katta yoshdagi odam ehtiyoj sezmaguncha
o‘qimaydi, u faqat o‘z fikriga ko‘ra zarur bo‘lgan narsalarni o‘rganadi va ish
jarayonida o‘qiydi. Boshqacha qilib aytganda yoshi katta odam ta’lim jarayonida,
aniqrog‘i bu jarayonning barcha parametrlari: maqsadlar, mazmun va o‘qitishning
tashkiliy shakllarini aniqlashda yetakchi rol o‘ynashga tayyor.
Kattalar ta’limi nazariyasi va amaliyoti sohasidagi ko‘pchilik
tadqiqotlar
M.Sh.Noulz tomonidan shakllantirilgan, malaka oshirish markazida andragogika
bo‘lgan, kattalarni o‘qitishning olti tamoyili birligidan iborat bo‘lgan o‘qitishning
andragogik modelini rivojlantiradilar.
Dunyo tajribalariga ko‘ra XXI-asrda ochiq va yopiq shakldagi qisqa muddatli
kurslarni tashkil etish malaka oshirish va kasbiy
rivojlanishda muhim omil
xisoblanadi. Pedagog kadrlarning kasbiy kompetensiyasini uzluksiz rivojlantirish,
o‘zini-o‘zi muttasil takomillashtirish uchun shart-sharoit yaratishni taqoza etadi.
Ta’lim sohasidagi nufuzli Xalqaro ekspertlar
1
tomonidan ta’lim
tarbiya
jarayoniga ikki xil kompetensiyalarni uyg‘un joriy etish taklif etilmoqda. Bular:
1
Михаэль Альбрехт - глава подразделения рекрутмента BMW Group. Хельмут Вагнер - декан факультета Studium Generale Мюнхенской высшей
школы прикладных наук. Беттина Бартковяк - (Bettina Bartkowiak) - эксперт по вопросам рекрутинга и кадровой политики. Me Илья Биндюк - директор
платформы Expert. Валерий Остринский, Светлана Толкачева программа Executive МВА Евразийская школа менеджмента (EMAS).
41
“Hard skills - (ingliz. “qattiq” malaka)
kasbiy
kompotensiyalar hamda “Soft skills” -
(ingliz.
“yumshoq”, “moslashuvchan” malaka)
universal
(umumiy) kompetensiyalar.
“Hard skills” - malaka darajasini aniqlash va
o‘lchash mumkin bo‘lgan bilimlar majmui sifatida
(matnni kompyuterda terish
malakasi, avtomobilni boshqarish ko‘nikmasi, ingliz tilida gapirish, matematik
bilim, kompyuter dasturlaridan foydalanish ko‘nikmasi),
“soft skills” aniq va
umumiy o‘lchov birligiga ega bo‘lmagan
moslashuvchan, egiluvchan malakalar
