74
Mustaqil ishni baholash mezonlari
1
Mustaqil ishni baholash mezonlari
To‘liq
Qis-
man
Kamchi-
ligi bor
Kamchi-
ligi ko‘p
1.
Mustaqil
ishning
didaktik
maqsadi aniqlangan.
2.
Mustaqil ish rejasi maqsadga
muvofiq shakllantirilgan.
3.
Maqsadga
muvofiq
amalga
oshirilishi
kerak
bo‘lgan
ishlar
aniqlangan.
4.
Mustaqil ish mazmuniga muvofiq
Mental xarita shakllantirilgan.
5.
Mustaqil
ish
mazmuni
va
maqsadiga
muvofiq
xulosa
shakllantirilgan.
1
1
1
1
1
0,8
0,8
0,8
0,8
0,8
0,6
0,6
0,6
0,6
0,6
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
Jami:
5
4
3
2
Ball
5
4
3
2
Rag‘bat Balli lider,
o‘rtoqlaringizga
yordam bering,
kichik
konsul-
tantlik vazifasini
bajaring.
Siz buning ud-
dasidan
chi-
qasiz,
kichik
konsultantlikka
bir qadam qoldi
O‘z kuchingizga
bo‘lgan ishonch-
sizlikka bar-ham
bering. Siz buni
bajara olasiz
Loqaydlik
va
erinchoqlikni
yenging. Topshi-
riqni
bajara
olasiz
Talabalar mustaqil ravishda kurs ishlari, kurs loyihasi, bitiruv malakaviy ishi va
magistrlik dissertatsiyalarini tayyorlayotganlarida qo‘yilgan muammolarni chuqur
tahlil qilib, o‘zlarining mustaqil asoslangan fikr va xulosalarini chiqarishlari kerak.
Quyida kurs ishlari, kurs loyihasini baholash mezonlari berilmoqda.
1
Mustaqil ish, kurs ishi va loyihalari belgilangan tartibda ramiylashtirilmagan holda baholanmaydi.
75
Kurs ishini baholash mezonlari
2
Mustaqil ishni baholash mezonlari
To‘liq Qisma
n
Kamchili
gi bor
Kamchilig
i ko‘p
1.
Kurs ishining didaktik maqsadi
aniqlangan.
2.
Kurs ishi rejasi maqsadga muvofiq
shakllantirilgan.
3.
Maqsadga
muvofiq
amalga
oshirilishi kerak bo‘lgan ishlar
aniqlangan.
4.
Kurs ishi mazmuniga muvofiq
modellashtirishni
amalga
oshirilgan.
5.
Mustaqil
ish
mazmuni
va
maqsadiga
muvofiq
xulosa
shakllantirilgan.
1
1
1
1
1
0,8
0,8
0,8
0,8
0,8
0,6
0,6
0,6
0,6
0,6
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
Jami:
5
4
3
2
Talabalarga tavsiyalar
Ball
5
4
3
2
Rag‘bat Balli lider,
o‘rtoqlaringizga
yordam bering,
kichik
konsultantlik
vazifasini
bajaring.
Siz
buning
uddasidan
chiqasiz, kichik
konsultantlikka
bir qadam qoldi
O‘z kuchingizga
bo‘lgan
ishonchsizlikka
bar-ham
bering.
Siz buni bajara
olasiz
Loqaydlik
va
erinchoqlikni
yenging.
Topshiriqni
bajara olasiz
Kredit-modul tizimida o‘quv modullaridan tashkil etiladigan ta’lim tarbiya
jarayonida mustaqil ish muayyan mavzu mazmunini loyihalashtirish va
modellashtirish shaklida ham tavsiya etilishi mumkin.
Loyiha ishini bajarish jarayonida talaba aqliy operatsiyalar bo‘lgan tahlil qilish,
sintezlash, abstraksiyalash, qiyoslash, taqqoslash, umumlashtirish va xulosalashni
bajaradi.
Loyiha ishini muvaffaqiyatli bajarish kelgusida start-ap loyihalariga aylantirish
imkonini beradi.
2
Talabalar bilimi 5 baho bilan baholanganda uni 100 ballga aylantirish jadvali matnda berilmoqda.
76
Loyiha ishini baholash mezonlari
Loyiha ishini baholash mezonlari
To‘liq Qisman Kamchilig
i bor
Kamchiligi
ko‘p
1.
Loyiha ishining muammosi to‘g‘ri
aniqlangan.
2.
Muammoni hal etish yuzasidan
asosli qaror qabul qilingan.
3.
Loyiha
ishining
muammosi
maqsadga muvofiq shakllantirilgan.
4.
Loyiha ishi mazmuni maqsadga
muvofiq amalga oshirilgan.
5.
Loyiha
ishining
muammosiga
muvofiq Mental xarita shakllantirilgan.
1
1
1
1
1
0,8
0,8
0,8
0,8
0,8
0,6
0,6
0,6
0,6
0,6
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
Jami:
5
4
3
2
Talabalarga tavsiyalar
Ball
5
4
3
2
Rag‘bat
Balli lider,
o‘rtoqlaringizga
yordam
bering,
kichik
konsultantlik
vazifasini
bajaring.
Siz
buning
uddasidan
chiqasiz, kichik
konsultantlikka
bir qadam qoldi
O‘z kuchingizga
bo‘lgan
ishonchsizlikka
bar-ham bering.
Siz buni bajara
olasiz
Loqaydlik va
erinchoqlikni
yenging.
Topshiriqni
bajara olasiz
Zamonaviy pedagogik texnologiyaga ko‘ra, ta’lim oluvchilar o‘qish jarayonida
iloji boricha mustaqil o‘rganishlari kerak, pedagog esa bu mustaqil mehnatni
boshqarish, talabalarga kerakli materiallarni berib borishi lozim.
Kredit-modul tizimida o‘quv modullaridan tashkil etiladigan ta’lim tarbiya
jarayonida foydalaniladigan mustaqil ta’limni quyidagi ikki guruhga bo‘lish mumkin:
1.
Auditoriyada tashkil etiladigan mustaqil ta’lim;
2.
Auditoriyadan tashqarida bajariladigan mustaqil ta’lim;
3.
Auditoriyada tashkil etiladigan mustaqil ta’lim o‘quv modulining nazariy
masalalarini talabalar axborot va lokal texnologiyalar vositasida o‘rganadi. Professor-
o‘qituvchi mazkur nazariy masalalarning 60%ini talabalar tomonidan mustaqil
o‘zlashtirishi uchun metodik ko‘rsatma tayyorlashi lozim. O‘quv topshiriqlar Blum
taksonomiyasiga muvofiq shakllantirilishi va baholash mezoni aniq ko‘rsatilgan
bo‘lishi lozim.
Auditoriyadan tashqarida bajariladigan mustaqil ta’limda talabalar pedagoglar
tomonidan berilgan topshiriqlarni o‘qituvchining ishtirokisiz mustaqil bajaradilar.
Pedagog birinchi mashg‘ulotning o‘zidayoq talabalarga o‘quv moduli uchun
ajratilgan soat, mustaqil ishning turlari, nazoratning usul va shakllari hamda muddati,
natijalarni baholash mezonlari, mustaqil ishning ahamiyati va zarurligini tushuntiradi.
77
Mustaqil ta’limda talaba faqatgina pedagogdan bilim olmay, o‘zaro bir-biridan
tengdosh-tengdoshga rukni asosida ham o‘rganadi.
Auditoriyadan tashqarida bajariladigan mustaqil ishlar quyidagi turlarda amalga
oshiriladi:
- ma’ruza, amaliy mashg‘ulotlar, seminar va laboratoriyalar yuzasidan
tayyorlangan standart va nostandart o‘quv va test topshiriqlarni bajarishga
tayyorgarlik ko‘rish; -o‘quv rejadagi o‘quv modullarning ma’ruza mashg‘ulotlarida
mustaqil tahsil olish belgilangan mavzularini mustaqil o‘rganish;
- internetdan kerakli ma’lumotlarni izlab topish va saralash;
- kurs ishlari, kurs loyihalari, bitiruv malakaviy ishlarni tayyorlash;
- axborot-resurs markazi katalogi orqali mustaqil ravishda adabiyotlarni izlash
va saralash;
- o‘quv audioyozuvlarini eshitish, video-materiallarni ko‘rish;
- o‘rganilayotgan mavzu bo‘yicha darslik, o‘quv qo‘llanmalarni o‘rganish;
- nazorat ishlarini bajarish;
- mavzular bo‘yicha dokladlar, referatlar va esselar yozish;
- seminar va konferensiyalarda ma’ruza qilishga tayyorgarlik qilish;
- amaliy mashg‘ulotlarda berilgan masala va misollarni yechish;
- o‘quv materiallarini tizimli o‘rganish maqsadida albom, jadval, sxema, Mental
xarita rebus, testlar va krossvord tuzish;
- o‘rganilayotgan mavzular bo‘yicha alohida talaba yoki bir guruh talabalar
ko‘rgazmali qo‘llanmalar tayyorlashi;
- mustaqil o‘rganilayotgan savollarni konspektlash;
- ma’ruzada olingan bilimlarni mustahkamlash maqsadida testlar yechish;
- ijodiy va ilmiy ishlarni bajarish;
- talabalarning ilmiy jamiyatlar va to‘garaklarda ishtirok etishi;
- tanlovlar va olimpiadalarda qatnashish;
- o‘tgan amaliyot bo‘yicha hisobotlar, talabalar konferensiyalariga ilmiy
ma’ruzalar tayyorlash;
- hisob-kitob va grafik ishlarni bajarish;
- joriy, oraliq va yakuniy nazoratlarga tayyorgarlik ko‘rish;
- monografiya, qo‘shimcha va ilmiy-ommabop adabiyotlarni konspektlash.
Shartli ravishda mustaqil ishlarni to‘rt turga ajratiladi:
1. Yozma mustaqil topshiriqlarga quyidagilar kiradi: hisoblash uchun berilgan
vazifalarni bajarish, umumlashtiruvchi va takrorlanuvchi jadvallarni to‘ldirish,
texnologik xaritalarni ishlab chiqish, laboratoriya, amaliy ishlar to‘g‘risida hisobotlar
tuzish, turli organayzerlar asosida talabalar faoliyatini tashkil etish va boshqalar.
2. Grafik mustaqil topshiriqlarga quyidagilarni kiritish mumkin: turli loyihalarni
tayyorlash, chizmachilik ishlarini eskizlashtirish, kesmalar va kesishmalarni
tasvirlash (ayrim detal va tugunlarni chizib ko‘rsatish va hokazo), sxemalar, grafiklar,
diagrammalarni tuzish, kuzatish natijalarini tasvirlash va shunga o‘xshash vazifalarni
o‘z ichiga oladi.
3. Amaliy xarakterdagi mustaqil topshiriqlarga quyidagi vazifalarni kiritish
mumkin: talabalar o‘qituvchining topshirig‘i asosida mustaqil ishni bajarish
jarayonida ob’ektlar ustida kuzatish o‘tkazish, tajribalar tashkil etish, buyum va
78
mahsulotlarni tayyorlash, jihoz va asbob-uskunalarni ta’mirlash, mahsulotga ishlov
berish, hisoblash, yangi moslamalarni loyihalash, maket va modellar, namunalar
tayyorlash.
4. Loyihalashga asoslangan mustaqil topshiriq jumlasiga muayyan muammo
yuzasidan ilmiy tadqiqot olib borish, natijalarni rasmiylashtirish va taqdimot
tayyorlash kiritiladi.
Talabalarning mustaqil ta’limi va ishi topshiriqlarining murakkablik darajasi
talabalar tomonidan bajariladigan bajariladigan o‘quv maqsadlariga erishish
natijalariga asosan aniqlanadi.
Ma’lumki, ta’lim-tarbiya jarayonida o‘quv topshiriqlari to‘rt darajada
qo‘llaniladi.
|
