§. DETALNING SHAKLINI DIZAYN ASOSIDA KONSTRUKTIV O‘ZGARTIRISHGA OID LOYIHALASH
Xalq xo‘jaligining turli sohalarida yangi buyumlarni konstruksiyalash (ixti- ro qilish), amaldagilarni takomillashtirish yoki qayta ishlab chiqish loyihalash deyiladi. Loyihalashga doir ishlar har doim grafik tasvirlar, ya’ni chizmalar, eskizlar, texnik rasmlar chizish bilan bog‘liq bo‘ladi. Har qanday buyumga yangi konstruktiv element kiritilsa, unda qanday o‘zgarish ro‘y berishini ko‘z oldingizga keltirib ko‘ring. Konstruktiv elementlar, ya’ni teshiklar, o‘yiqlar shaklini biroz o‘zgartirish, burchaklarni yumaloqlash kabilar kiritilib, yangi foydali sifatlar berish orqali buyumning og‘irligini kamaytirish, pishiqligi- ni oshirish, ishlov berishni soddalashtirish, foydalanishda qulaylik, chiroyli ko‘rinishga keltirib tasvirlashga badiiy loyihalash-dizayn deyiladi. Dizayn inglizcha dezign – chizma, rasm, loyiha degan ma’noni bildiradi.
O‘quvchilar badiiy loyihalash(dizayn)ni o‘rganish maqsadida turli ijodiy masalalarni yechishni mashq qilishlari zarur.
17.1-chizma, a dagi detal shakli belgilangan (chiziqqa nuqtalar qo‘yilgan) chiziq bo‘yicha qayta badiiy loyihalash talab qilinsa, 17.1-chizma, b dagidek ko‘rinishga o‘tadi.
17.2-chizma, a da kubning yaqqol tasviri berilgan. Uni shunday loyihalash kerakki, ortiqcha joylari qirqib olingandan keyin berilgan uchta teshikdan (17.2-chizma, b) tirqish (zazor)siz o‘tsin. H – ustdan ko‘rinish, V – olddan ko‘rinish, W – chapdan ko‘rinish. Shunday loyihalangan kubning yaqqol tas- viri 17.2-chizma, c da berilgan.
17.3-chizma, a da deraza romi burchagining qismi tasvirlangan. Unga mos keladigan perpendikulyar qismi loyihalansin. Loyihalangan qismi 17.3-chiz- ma, b da tasvirlangan.
17.2-chizma.
|
