|
ozuqa solinsa, bu vaqtda kichik m e’dadan shira taxminan 30 minutdan
Pdf ko'rish
|
| bet | 109/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limotozuqa solinsa, bu vaqtda kichik m e’dadan shira taxminan 30 minutdan
keyin ajrala boshlaydi. Kichik m e’da bilan katta m e’daning nerv aloqasi
y o ‘qligi sababli ayni paytda shira, xilma-xil omillar ta’sirida ajraladi
deyishimiz mumkin. Bu paytda shira ozuqa tarkibidagi turli kimyaviy
moddalaming qonga so‘rilishi va oqibatda m e’da hujayralari faoliyatiga
ta’sir qilishi tufayli ajraladi. Gumoral fazada ajralayotgan shiraning tarkibi
ozuqaning xiliga, tarkibiga b ogiiq . Ajralayotgan shiraning hazm kuchi,
fermentativ va kislotali xususiyatlari reflektor fazada ajralgan shiranikidan
past, miqdori esa kam.
Bu fazada shira ajralish mexanizmini tushuntirish bir qator
munozaralarga sabab boimoqda. Ayrim olimlar qonga so‘rilayotgan
moddalar hujayralar faoliyatiga bevosita kimyoviy ta’sir ko‘rsatadi deb
ta’kidlasalar, boshqalari bu moddalar m e’da devoridagi nervlami ta’sirlab,
o ‘z ta’sirini namoyon qiladi deb hisoblaydilar.
Darhaqiqat, qonga so ‘riladigan moddalardan aksariyat qismining
m e’da bez hujayralari faoliyatiga nerv tizimi orqali ta’sir ko‘rsatishi
haqiqatga yaqinroq. Shu sababli shira ajralishning ikkinchi, ya’ni gumoral
fazasini
neyrokimyoviy
faza
deb
atash
maqsadga
muvofiqdir.
Neyrokimyoviy fazada shira ajratishning ro‘yobga chiishida bir qator
biologik faol moddalaming roli katta. Bular qatoriga gastrin, enterogastrin,
sekretin, va gistamin kiradi. Gastrin aminokislotadan tuzilgan polipeptid
b o iib , m e’daning pilorus qismida faol boim agan progastrin holida hosil
b o ia d i va xlorid kislota ta’sirida faol gastringa aylanadi. U shu yerdayoq
qonga so‘rilib, m e’da tubidagi hujayralar faoliyatiga ta’sir qiladi va shira
|
| |
