|
etibgina qolmay, balki barcha ko‘ndalang targ‘il muskullaming faoliyatiga
Pdf ko'rish
|
| bet | 275/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limotetibgina qolmay, balki barcha ko‘ndalang targ‘il muskullaming faoliyatiga
ham ta’sir etadi; simpatik asab tizimi muskullar tonusiga, ulardagi modda
almashinuv jarayonlariga, charchagan muskulning yana ishlab ketishiga
ta’sir k o‘rsatadi.
L.A.Orbeli simpatik asab tizimi adaptatsion-trofik funksiyani o ‘taydi
degan nazariyani yaratdi. Bu nazariyaga ko‘ra, simpatik asab tizimi
organizmda ikki tomonlama rol o ‘ynadi.
Simpatik asab tizimi muskullardagi modda almashinuviga ta’sir
etadi. Bu esa, muskul to‘qimasining ishida aks etadi. Trofik funksiya deb
xuddi shu funksiyaga aytiladi (grekcha «trofos», ya ’ni ovqatlantiruvchi
degan so‘zdan olingan).
Simpatik asab tizimining adaptasion, ya’ni moslashtiruvchi roli
shundan iboratki, uning ta’sirida organ va to‘qimalarda bir qancha
o ‘zgarishlar kelib chiqadi, shuning natijasida organ yangi, о zgargan
sharoitda ishlashga shaylanadi. Simpatik asab tizimining hamma faoliyati
ham xuddi parasimpatik asab tizimining faoliyati singari bosh miya
po‘stlog‘ining ta’siri ostida b o iib , bugun markaziy asab tizimining
faoliyati bilan chambarchas bog‘langan deb hisoblash lozim.
Emosional holat simpatik asab tizimining faoliyatiga ma’lum
darajada bog‘langandir.
Q o‘rqish,
g ‘azablanish,
achchiqlanish
va
shu
kabi
holatlar
organizmda bir qancha o ‘zgarishlarga sabab boiadi: kishini sovuq ter
bosadi, tomirlari kengayadi yoki torayadi, shuning natijasida yuz, badan
qizaradi yoki oqaradi; shiddatli harakatlar boshlanadi, yoki aksincha,
harakatlar tormozlanadi va hakazo.
Muayyan emosiyalaming ana shu tashqi ifodalari bosh miya katta
yarim sharlarining organlar faoliyatiga birinchi galda simpatik asab tizimi
|
| |
