|
kamaya boradi. Ayollarda tiriklik sig‘imi, erkaklarga nisbatan kam
Pdf ko'rish
|
| bet | 63/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limotkamaya boradi. Ayollarda tiriklik sig‘imi, erkaklarga nisbatan kam.
Tiriklik sig‘imi tana uzunligining (har 5 sm bo‘y uzunligiga 400 ml) va
gavda hajmini (ya’ni tiriklik sig‘imidan 7 marta ko‘p) ortishi bilan osha
boradi.
144
0 ‘pkaning tiriklik sig‘imiga bajarilayotgan ish turi, ayniqsa sport va
jismoniy tarbiya bilan shug‘ulanish hamda tananing holati katta ta’sir
ko‘rsatadi. Tik turganda u o ‘tirgandagidan, o ‘tirganda esa yotgandagidan
kattadir. Uning miqdori, o ‘pkaning qon bilan to‘lishi ortganida, o ‘pkaning
to‘lig ‘icha tiklanishiga va ko‘krak qafasining maksimal darajada
kengayishiga qarshilik ko‘rsatuvchi barcha holatlarda kamayadi.
0 ‘pkaning tiriklik sig‘imini o ‘lchashga spirometriya deyiladi. Hattoki
kuchli yoki maksimal darajada nafas chiqarilganidan keyin ham o ‘pkada
odamlarda 1 L, otlarda esa 10 L.gachahavo qoladi, ya’ni uni chiqarishning
imkoniyati y o ‘q. O'lganidan keyin ham qoladigan havoning bu hajmiga
qoldiq havo deyiladi. Qoldiq havo bilan o ‘pkaning tiriklik sig‘imi
o ‘pkaning umumiy sig‘imi deyiladi.
0 ‘pka ventilyatsiyasi. Odatiy holdagi nafas chiqarishdan, keyin
o ‘pkada zahira va qoldiq havolar qoladi va u alveolyar havoni tashkil
etadi. Alveolyar havoning hajmi 2500-2800 ml.ga teng. Har bir odatiy
nafas olishda 500 ml havo qabul qilinadi, undan zararli bo‘shliqda qolgan
havo ajratib tashlansa, o ‘pkaga 360 ml havo tushadi, bu paytda
alveoalardagi havoning bor-yo‘g ‘i 1/7 qismi (360:2500) ventilyasiya
qilinadi. Olingan havoning alveolyar havoga nisbati o ‘pka ventilyatsi-
yasining koeffisiyenti deb ataladi. 1 daqiqada olingan havoning miqdori
yoki nafasning daqiqalik hajmi, 1 daqiqadagi
|
| |
