• Kalit soʻzlar
  • Elektr signali
  • Analog signal
    		•

    I BOB. RAQAMLI AXBOROT HAQIDA




    Download 3,34 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet2/44
    Sana23.12.2023
    Hajmi3,34 Mb.
    #127740
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   44
    Bog'liq
    61dbf7822780d7.76038544

    I BOB. RAQAMLI AXBOROT HAQIDA 
    1.1. ANALOG SIGNAL VA RAQAMLI AXBOROT 
    TUSHUNCHALARI. RAQAMLI AXBOROT XIZMATI 
    TUSHUNCHASI 
    Reja 
    1. 
    Analog signallar va raqamli axborot. 
    2. 
    Raqamli axborort va uning xususiyatlari. 
    3. 
    Kutubxona va arxivshunoslik sohalarida raqamli axborot 
    xizmatlari. 
    Kalit soʻzlar: analog signal, axborot, raqamli axborot, raqamli 
    axborot oʻlchamlari, raqamli axborot xizmati. 
     
    Inson signallar olamida yashaydi. Sezgi organlari (koʻz, quloq, 
    burun, til, tana terisi) orqali inson bu signallarni qabul qiladi. Yorugʻlik, 
    tovush, issiqlik energetik signallar boʻlsa, ta‘m va hid kimyoviy 
    birikma sifatida boʻlsa-da, ular asosida ham energetik signallar yotadi.
    Bir soniyada bunday signallardan oʻn minglab kelib turar ekan. Inson 
    esa ushbu kelgan signallarning bir foizini ham idrok eta olmas ekan, 
    ya‘ni juda kam miqdordagi qismiga oʻz munosabatini bildira olar ekan. 
    Masalan, kuchli yorugʻda koʻzni yumish; ismini aytib chaqirsa, qarash.
    Hayotdagi signallar analog signallardir. 
    Hozirgi zamon hisoblash texnikasi (kompyuter) raqamli axborot 
    bilan ishlaydi. Inson bilan kompyuter oʻrtasida axborotlarni qabul qilish 
    va ishlashdagi oʻziga xoslik mavjud. Inson analog signal bilan ishlasa, 
    kompyuter raqamli axborot bilan ishlaydi. Inson oʻzi eshitgan musiqani 
    kompyuterga saqlab qayta eshitmoqchi boʻlsa, ikki amal bajarilishi 
    kerak: 

    analog signalni raqamli axborotga aylantirib kompyuter 
    xotirasiga saqlash; 

    kompyuterda saqlangan raqamli axborotni yana inson 
    qulogʻi eshitishi uchun analog signalga oʻtkazish.
    Analog signal uzluksizdir. Raqamli axborot esa diskret. Demak, 
    axborot asosi signaldir, ya‘ni signaldan axborot paydo boʻladi
    (1.1-rasm).

    6 
    1.1-rasm. Axborot asosi – signal. 
    Ayrim tushunchalar ma‘nosini anglash lozim: 
    Signal – bu vaqt mobaynida oʻz qiymatini oʻzgartiradigan fizik 
    oʻlcham (masalan, temperatura, havo bosimi, yorugʻlik intensivligi, tok 
    kuchi va b.). Oʻzgarish xususiyatiga egaliligi tufayli signal oʻzida 
    qandaydir axborotni mujassam qiladi.
    Elektr signali – bu vaqt mobaynida oʻz qiymatini oʻzgartiradigan 
    elektr oʻlchami (masalan, kuchlanish, tok, quvvat). Barcha elektronika 
    vositalari asosan elektr signal bilan ishlaydi, lekin yorugʻlik signali 
    bilan ishlaydigan vositalar ham koʻpaymoqda. 
    Analog signal – bu ma‘lum oraliqda ixtiyoriy qiymatlarni qabul 
    qila oladigan signal (masalan, kuchlanishning noldan oʻn voltgacha 
    ortib borishi). Tabiatdagi barcha signallar analog signallardir. Faqat 
    analog signallar bilan ishlaydigan qurilmalar analog qurilmalar deb 
    yuritiladi. ―Analog‖ nomi signalning fizik oʻlchamlariga mos ravishda, 
    uzluksiz ekanligini anglatadi. 

    Download 3,34 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   44




    Download 3,34 Mb.
    Pdf ko'rish