3
KIRISH
Raqamli texnologiyalardan foydalangan
holda mijozlarga xizmat
koʻrsatish kutubxonachilikda oʻta dolzarb masalaga aylangan.
Kutubxonalarning axborot-resurs markaz (ARM) lariga aylantirilishi
ham an‘anaviy kutubxona xizmatlarining tobora avtomatlashtirilishi va
an‘anaviy qogʻoz koʻrinishidagi hujjatlar oʻrnida elektron resurslarning
tobora koʻproq qoʻllanishi bilan bogʻliq [5]. Endi ARMda ishlovchi
xodimlar
raqamli
axborotlarga
tayangan
texnologiyalar
va
texnikalardan oqilona foydalanadigan mutaxassislarga aylanmoqda.
Raqamli
axborotlarni
qayta
ishlashga
moʻljallangan
dasturiy
ta‘minotdan foydalangan holda kutubxona
resurslarini yaratishni
uddalash va ushbu resurslar asosida mijozlarga xizmat koʻrsatishni
amalga oshirish ular zimmasidagi ustuvor vazifalardir. Qoʻyilgan
vazifalarni bajarish maqsadida kutubxonalar va arxivlar uchun
tayyorlanadigan
mutaxassislarga
raqamli
axborotlar
turlari,
xususiyatlari va ularni qayta ishlab multimedia mahsulotlari,
elektron
nashrlar yaratish, raqamli axborotni avtomatlashtirilgan kutubxona
tizimlaridan va Internetdan qidirish va foydalanuvchilarga (mijozlarga)
taqdim etish, kutubxonalarda xizmat koʻrsatish chogʻida
resurslarga
boʻlgan mualliflik huquqlariga rioya qilish haqidagi bilimlarni berish
zarur. ―Raqamli axborot xizmati‖ fanidan oʻquv qoʻllanma yaratishdan
koʻzlangan maqsad sanab oʻtilgan bilimlarni oʻrganish uchun oʻquv
materiallarini hozirlashdan iborat.
Mazkur qoʻllanma 6 bobga ajratilgan.
Birinchi
bobda analog signal, raqamli axborot, raqamlashtirish,
raqamli axborot xizmati kabi tushunchalar haqida ma‘lumotlar
keltirilgan.
Ikkinchi bob raqamli axborot yaratishga moʻljallangan
texnik
vositalarning ishlash prinsiplari va ulardan foydalanish haqida
ma‘lumotlar bayoniga bagʻishlangan.
Uchinchi bobdan raqamli axborotni yaratish va qayta ishlash
uchun foydanadigan dasturiy ta‘minot haqidagi ma‘lumotlar oʻrin
olgan.
Toʻrtinchi bob kutubxonalar uchun elektron oʻquv
nashrlarini
guruhlarga ajratish va ta‘limda foydalanish uchun elektron darsliklarni
yaratish texnologiyalari bayoniga bagʻishlangan.
4
Beshinchi bobda avtomatlashtirilgan kutubxona tizimlarida va
Internet qidiruv tizimlarida hujjatlarni qidirish hamda oʻquvchilarga
yetkazib berish usullari haqidagi ma‘lumotlar jamlangan.
Oltinchi
bobdan
kutubxonalarda
an‘anaviy
(qogʻoz
koʻrinishidagi) asarlarga va elektron
nashrlarga oid mualliflik
huquqining amal qilinishi borasidagi bilimlar oʻrin olgan.
Oʻquv qoʻllanmadagi har bir mavzu uchun materiallarni bayon
etish rejasi, kalit soʻzlar va mavzu oxirida nazorat savollari keltirilgan.
Mazkur
―Raqamli axborot xizmati‖ oʻquv qoʻllanmasi
kutubxonashunoslik, arxivshunoslik va axborotlashtirish yoʻnalishi
boʻyicha tahsil olayotgan talabalar, magistrlar
va pedagog kadrlar
uchun moʻljallangan.
