“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 1, ISSUE 7, 2023. OCTOBER
ResearchBib Impact Factor: 8.654/2023 ISSN 2992-8869
311
2. Ssp. gracilis (Skv) Kors. –madaniy kenja tur. Yovvoyi o‘sadigan soyadan
so‘ng uning shakllari sp. G soya ning orasida birmuncha soddaroqdir. Priamure,
Manchjuriya va Shimoliy Xitoyda begona o‘t bo‘lib tarqalgan. To‘rtta tur xili
mavjud.
3. Ssp indochinensis (Enk) Kors. – xindixitoy kenja turi. O‘rta bo‘yli va
o‘ta baland bo‘yli (2m gacha), ko‘p shoxlanuvchan, kechpishar shaklli. Poyasi va
shoxlari ingichka bo‘lib chirmashish va yotib kolish kobiliyatiga ega. Yoyilib
o‘sadigan shakllari bor. Barglari mayda, barglanishi yuqori. Aksariat shakllarining
urug‘i qora to‘sli. Past bo‘yli madaniy shakllarining urug‘i tarkibida ko‘p miqdorda
oqsil (39–44,5 %) saqlanadi. Kenja tur tarkibida 28 tur xillari mavjud. Bu kenja tur
ko‘p jihatdan odam ta'siri ostida shakllangan. Shu bilan birga ekilib kelinayotgan
shakllari orasida o‘ta ko‘p miqdordagi dominant belgililari mavjud.
4 Ssp. Manshurica (Enk). Kors. - Manchjuriya kenja turi. Shakllari o‘rta
bo‘yli (60–95 sm), shoxlanishi o‘rtacha yoki balandroq. Poyalari o‘rta yo‘g‘onlikda,
qisman ingichka. O‘sish tipi (xili) oraliq. Shingillari kamgulli, kaltadan -
o‘rtachagacha. Urug‘lari ham o‘rtacha (1000 tasining vazni 110-260 g), tarkibida
39-42,5 %, oqsil va 23-24 %, moy saqlaydigan donli shakllar ko‘p qismini tashkil
qiladi. Kenja tur tarkibida 26 tur xili mavjud. Kenja turning genetik asosli navlari
AQSh, Kanada, Balkan yarm oroli, Rossiyaning Uzoq Sharqida va soya ekiladigan
hamma hududlarida tarqalgan.
